Ağrı’nın Meşhur Yemekleri

Ağrı mutfağı oldukça köklü bir geçmişe sahiptir. Bugüne dek farklı egemenliklere ev sahipliği yapan bir şehir olması, egemenliği altına girdiği kültürlerin yemeklerinden etkilenmesini sağlamıştır. Et yemeklerinden salatalara oldukça geniş bir zenginliğe sahip olan, her damak tadına uyum sağlayabilecek lezzetleri sebebiyle gastronomik açıdan keyifli bir deneyim vadeden Ağrı, mutfak kültürü konusunda zengindir. 

Ağrı’nın meşhur yemekleri:

1. Göşteberg Et
2. Abdigor Köftesi
3. Haşıl
4. Hengel 
5. Çiriş Ketesi
6. Halise 
7. Murtuğa
8. Pişi Erdek
9. Selekeli
10. Keledoş 

Kültürel ve tarihi açıdan önemli bir şehir olan Ağrı, mutlaka görülmesi gereken pek çok yere ev sahipliği yapıyor. Kış aylarında kayak tatili ya da kaplıca amacıyla ziyaret edilen, bahar ve yaz aylarında ise tarihi ve kültürel açıdan gezilmesi gereken yerleri ile ön planda olan Ağrı, Türkiye’nin gastronomik şehirlerinden biri olarak değerlendiriliyor. Geleneksel mutfak kültüründe yalnızca kendisine ait pek çok lezzet bulunduran, bununla birlikte komşu yörelerden esinlenen yemekleri de kendince yorumlayan Ağrı lezzetleri, günün her öğünü farklı bir yemek yiyerek eğlenceli bir seyahat gerçekleştirmenizi sağlıyor.

Yılın her mevsimi ziyaret edilen, farklı sezonlarda değişen deneyimler vadeden bu şehir, merkezde ve ilçelerde bulunan restoranlar sayesinde gastronomik açıdan da keyifli bir deneyim sunuyor. Sizler de farklı öğünlerde tercih edebileceğiniz yemekler için restoranları ziyaret edebilirsiniz.

1.Göşteberg Et

Ağrı mutfağının en özenli olduğu alan et yemekleridir. Et yemekleri ile ünlü olduğunu söylemek yanlış değildir. Göşteberg et ise farklı bir yörede benzerini yemenin neredeyse imkansız olduğu, klasik et yemeklerinden farklı bir lezzettir. Oğlak veya kuzu eti ile hazırlanan, buğlama olarak da adlandırılan göşteberg et Ağrı’da en çok hazırlanan et yemeklerinden biridir. 

Özel gün sofralarının vazgeçilmez yemeklerinden biri olan; etlerin soğan, salça ve tereyağıyla harmanlanmasıyla hazırlanan göşteberg et, ismini içerisinde bulunan ve yöreye özgü olan göşteberg et otundan alır. Hazırlanan karışım hayvan postuna doldurularak dikilir ve daha sonra toprağa gömülerek kızgın ateşte pişirilir. Hem malzemeleri hem de yapım aşaması ile klasik et yemeklerinden farklı olan göşteberg etin evlerde hazırlanması söz konusu değildir. Yapımı ustalık gerektiren bu yemek genellikle akşam yemeklerinde tüketiliyor.

2.Abdigor Köftesi

Ağrı’da yöresel yemekler listelerinin başında gelen abdigor köftesi, Türk mutfağı için çok önemli bir yemek olan köftenin Ağrı versiyonu olarak ele alınabilir. Özellikle Ağrı’da gezilecek yerler arasında bulunan Doğubayazıt ilçesinde çok yaygın şekilde hazırlanan ve burada denemenizi önerdiğimiz abdigor köftesi, yapılış şekli ve kıvamı ile klasik köftelerden farklıdır. Klasik köftelerde olduğu gibi kıyma değil, tokmak ile dövülen et kullanılarak hazırlanan abdigor köftesi yağsız, kemiksiz ve sinirsiz sığır etinden hazırlanıyor. Bir süre dinlendirilen etin içerisinde yumurta, soğan ve baharatlar eklendikten sonra yoğruluyor. Genellikle pilavın üzerinde servis ediliyor. Soğan salça ve yoğurt gibi malzemeler ile lezzetlendirilen abdigor köftesi çoğunlukla akşam yemeklerinde tüketiliyor.

3.Haşıl

Anadolu’nun çeşitli yörelerinde görmüş olabileceğiniz haşıl Ağrı’da da hazırlanan yöresel bir lezzettir. Hızlıca yapılabilen, pratik bir lezzet olduğu için yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanan haşıl, lezzetli ve doyuruculuğu sebebiyle ön plandadır. Yapılışı ve malzemeleri hazırlandığı yöreye göre değişse de genellikle buğday veya bulgur kullanılır. 

Buğdaylar dövüldükten sonra bulamaç olana dek pişirilir, daha sonra ortası havuz gibi açılır ve tereyağı dökülür. Sarımsaklı yoğurt ile servis edilen, doyurucu ve lezzetli bir yiyecek olan haşıl, aniden gelen misafirlere hazırlanan pratik bir yemektir. Sizler bu lezzeti denemek için yöresel yemekler hazırlayan restoranları ziyaret edebilirsiniz.

4.Hengel

Mantı Türk mutfağı için çok önemli bir yere sahiptir. Farklı yörelerde çeşitli şekillerle hazırlanan mantı, çoğunlukla ince açılmış hamur içerisine harç yerleştirilmesi ve daha sonra haşlanması veya kızartılmasıyla tüketime hazır hale gelen bir hamur işi üründür. Ağrı usulü mantı olarak değerlendirilebilecek fakat farklı yörelerde de görmüş olabileceğiniz hengelin klasik mantıdan farklı olarak iç harcı bulunmaz. Mantı hamuru şeklinde açılan ve küçük kareler şeklinde kesilen hamurların kaynar suda haşlandıktan sonra servis tabağına alınması daha sonra sarımsaklı yoğurt ve soğanlı bir özel sosla servis edilmesi ile hazırlanan hengel, yöresel restoranlarda bulabileceğiniz bir lezzettir. Yöre halkı tarafından günün her öğünü sevilerek tüketilen bu lezzet çoğunlukla akşam yemekleri için tercih edilir.

5.Çiriş Ketesi

Çiriş ketesi Ağrı mutfağına özgü en sevilen hamur işlerinden biridir. Ağrı ketesi olarak da anılan ve merkez ya da ilçelerde bulunan pastaneler ya da fırınlarda bulabileceğiniz bu lezzet, sacda pişirildiği için kete olarak adlandırılır. Yapım şekliyle börek ile benzerdir. İçerisindeki harçta bölgeye özgü yabani bir ot olan çiriş otu bulunur. İsmini de buradan alır. 

Buğday unundan hazırlanan hamur yufka şeklinde açıldıktan ve içerisine harç yerleştirildikten sonra sacda pişirilir. Daha lezzetli olmasını isteyenler tereyağı da ilave ederler. Çoğunlukla sabah kahvaltılarında tercih edilen ancak günün her saati tüketilebilecek bir alternatif olan çiriş ketesi, sıcak şekilde servis edilir ve çoğunlukla çayla birlikte tüketilir.

6.Halise

Ağrı yöresine ait bir et yemeği olan halise klasik et yemeklerinden oldukça farklıdır. En önemli farkı ise tavşan eti ile hazırlanmasıdır. Tavşan etinin buğdayla buluşturulması ile hazırlanan halise, tavşan etli keşkek olarak da ele alınabilir. Ağrı’da bayram ve misafir sofralarından eksik edilmeyen, özellikle şehre ilk kez gelen misafirlere mutlaka ikram edilen halise, yapımı oldukça meşakkatli ve uzmanlık gerektiren bir yemektir. Genellikle üzerine tereyağı eritilerek servis edilen, yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda bulabileceğiniz halise, çoğunlukla akşam yemeklerinde tüketiliyor. Üzerinde bulunan yağ sebebiyle oldukça yoğun bir lezzettir ve malzemeleri sayesinde uzun süre boyunca tok kalmaya yardımcıdır.

7.Murtuğa

Murtuğa adı verilen bu yemeği Doğu Anadolu bölgesinin farklı şehirlerinde görebilirsiniz. Her şehirde kendine ait farklı bir usul ile hazırlanan murtuğa, Ağrı’da yumurtasız olarak hazırlanıyor ve un helvasını andırıyor. İçerisinde un, süt, su ve şeker bulunan, malzemeler karıştırıldıktan sonra yağda kızartılarak hazırlanan murtuğa görüntü olarak helvayı andırsa da fındık veya ceviz içi eklendiği için lezzeti farklıdır. 

Yemek kategorisinde bulunmasına rağmen tatlıya daha yakın olan murtuğa, yöre halkı tarafından sabah kahvaltısından akşam yemeğine dek her öğünde sevilerek tüketiliyor. Ağrı seyahatiniz esnasında denemenizi önerdiğimiz lezzetlerden biri olan murtuğayı istediğiniz herhangi bir öğün, yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda deneyebilirsiniz.

8.Pişi Erdek

Ağrı iline ait bir lezzet olan ve kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olarak değerlendirilen pişi erdek, hemen her yörede hazırlanan ve pişi adı verilen hamur işi lezzetin Ağrı versiyonudur. Süt ya da su ile yoğrulan mayalı hamur dinlendirildikten sonra elle şekil verilir ve daha sonra yağda kızartılır. 

Eğer talep edilirse içerisine ıspanak veya peynirle hazırlanmış bir harç da ilave edilebilir. Kahvaltı sofraları için vazgeçilmez olan, aniden gelen misafire ikram edilen, yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanan pişi erdek, kahvaltı salonlarında ve yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda bulunabilir. Kahvaltıda genellikle kahvaltılık malzemeler ve çay ile birlikte tüketilir.

9.Selekeli

Türk mutfağına özgü en önemli lezzetlerinden biri olan sac kavurma Ağrı’da da hazırlanıyor. Bu bölgede hazırlanan saç kavurmaya selekeli adı veriliyor. Doğubayazıt ilçesinde çok sık hazırlanan, sac kavurmanın en lezzetli hallerinden biri olarak değerlendirilen bu lezzet, Ağrı’nın bol oksijenli dağlarında otlayan taze kuzu ve oğlak etlerinden hazırlanıyor. 

Yalnızca lezzetiyle değil, görüntüsüyle de iştah açmayı başaran selekeli et, sarımsak, tereyağı, yoğurt ve salça ile hazırlanıyor. Klasik sac kavurmalarda olduğu gibi herhangi bir sebze bulunmuyor. Yalnızca selekeli hazırlayan birçok restoran ilçede ve merkezde yer alıyor. Bu restoranları ziyaret ederek günün herhangi bir öğününde selekeliyi deneyebilirsiniz. Lezzetli et yemeğini yöre halkı genellikle akşam yemeklerinde tercih ediyor.

10.Keledoş

Van mutfağına ait bir yemek olarak değerlendirilmesine rağmen Ağrı’nın yöresel lezzetleri arasında da kendine yer edinmeyi başaran keledoş, Ağrı mutfağının et yemekleri kadar bakliyata da önem verdiğini gösteriyor. Bol bakliyat içeren bir yemek olan keledoş özellikle soğuk kış günlerinde bağışıklığı güçlendirmek ve içini ısıtmak isteyenlerin tercihidir. 

Acılı veya acısız versiyonlarıyla hazırlanan, farklı damak tatlarına uyum sağlayan keledoş nohut ve buğday ile hazırlanan bir yemektir. İçerisinde mercimek de bulunur. Ağrı’nın çeşitli yerlerinde farklı malzemeler ile hazırlanan, içerisinde bulunan malzemeler sebebiyle uzun süre tok kalmayı yardımcı olan keledoş besleyici bir yemektir. Çoğunlukla akşam yemekleri için tüketilir.

11.Ayran Aşı

Ağrı mutfağına özgü, en sevilen yöresel çorbalardan biri olan ayran aşı gırar ismiyle de yanılıyor. Türkiye’nin farklı yörelerinde görmüş olabileceğiniz, yoğurt çorbasına da benzeyen ancak her yörede farklı bir usul ile hazırlanan ayran aşı, nane ile hazırlanmış bir yağ ile servis ediliyor. 

Ayran aşının ana malzemesi buğday ve ayrandır. Hem soğuk kış günlerinde hem de sıcak yaz günlerinde, sıcak veya soğuk olarak servis edilebilecek dolayısıyla mevsimlerin değişen ihtiyaçlarını başarılı şekilde karşılayan ayran aşı, naneli yağı sayesinde oldukça lezzetlidir. Yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda bulabileceğiniz ayran aşı yöre halkı tarafından genellikle evlerde hazırlanıyor.

12.Erişte

Erişte yalnızca Türk mutfağı için değil, dünya mutfağı için de bilinen bir makarna türüdür. Ağrı usulü erişte ise, benzerini görmüş olmanızın düşük bir ihtimal olacağı farklı bir makarnadır. Herkes tarafından bilinen erişte gibi hazırlansa da pişirme şekli sebebiyle fark yaratan bu lezzet, yöre halkı tarafından evlerde hazırlanan ve uzun süre tüketilen eriştelerle yapılıyor.

Genellikle içerisinde yeşil mercimek ve patates eklenen dolayısıyla uzun süre boyunca tok kalmaya yardımcı bir yemek olarak değerlendirilen erişte, tencere dibine patates yerleştirildikten sonra üzerine suyu süzülen erişte ve mercimeklerin ilave edilmesi ile hazırlanıyor. Ters çevrilerek servis edilen dolayısıyla görüntüsüyle de dikkat çekmeyi başaran erişte, yöresel yemekler hazırlayan restoranlarda bulunuyor.

13.Kuymak

Özellikle Karadeniz mutfağında çok popüler olan kuymak, Ağrı usulü hazırlanan versiyonuyla da oldukça seviliyor. Karadeniz versiyonundan farklı olarak Ağrı’da hazırlanan kuymak içerisinde peynir değil, kaymak bulunuyor. 

Kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olan hem doyurucu hem de hafif bir lezzet olduğu için severek tüketilen kuymak için kaymak tavaya konularak ısıtılıyor. Ardından üzerine mısır veya buğday unu eklendikten sonra karıştırılıyor. Kaymağın lezzetinin mısır veya buğday unu ile buluşmasıyla hazırlanan, yöre halkı tarafından en sevilen kahvaltı atıştırmalıklarından biri olan kuymak, gün içerisinde karnınız acıktığında da tercih edebileceğiniz pratik bir lezzettir. Kahvaltı salonlarının vazgeçilmez lezzetlerinden biri olan kuymak kahvaltılık malzemeler, çay ve ekmek ile servis ediliyor.

14.Yalancı Köfte

Türk mutfağı için en önemli lezzetlerden biri olan ve farklı versiyonlarıyla hazırlanan köfte, her yörede hazırlanan farklı bir versiyonuyla dikkat çeker. Ağrı usulü hazırlanan köfte tariflerinden biri olan ancak içerisinde kıyma ya da et bulunmadığı için klasik köfte tariflerinden oldukça farklı olan yalancı köfte, vejetaryen beslenme tarzına sahip olanlar tarafından da rahatlıkla tüketilebilir. 

Yalancı köfte hazırlamak için buğday, bulgur, un, tuz ve çeşitli baharatlar kullanılır. Misket köfteler haline getirilen malzeme salça ve yağ eklenen su içerisine atılarak pişirilir. Ağrı’nın bazı yerlerinde yalancı köfte güveçte hazırlanır. Tercihe göre sade veya sarımsaklı yoğurtla servis edilen, oldukça lezzetli olan ve klasik köfte tariflerini aratmayan yalancı köfte genellikle tek başına tüketilir. İçerisinde bulunan buğday ve bulgur sebebiyle uzun süre boyunca tok kalmayı sağladığı için genellikle akşam yemeklerinde tercih edilir.

15.Alabalık

Ağrı mutfağı özellikle et yemekleri ile ön planda olan bir mutfaktır. Fakat et kadar yoğunlukta olan bir diğer temel malzemenin balık olduğunu söylemek gerekiyor. Balık Gölü, Cuma Çayı ve Derecik sularında yetişen balıkların mutfakta önemli bir yer edindiği Ağrı mutfağı, özellikle alabalık konusunda benzersiz lezzetler çıkartıyor. 

Sağlığa faydaları sebebiyle de dikkat çekmeyi başaran kırmızı pullu alabalıklar, balık restoranlarında lezzetli bir deneyim sunuyor. Izgarada veya tavada hazırlanan alabalık, şifa deposu olarak değerlendiriliyor ve yöre halkı tarafından her mevsim severek tüketiliyor. Alabalık restoranlarında mutlaka denemenizi önerdiğimiz bu lezzet, günün herhangi bir öğününde tüketilebilir.

16.Omaçlı Helva

Ağrı mutfağı yalnızca yemekleriyle değil, tatlılarıyla da ön plana çıkmayı başarıyor. Helva Türk mutfağı için önemli bir yere sahiptir. Ağrı usulü helva olarak da değerlendirilebilecek, klasik helvalardan daha farklı bir lezzet olan omaçlı helva içerisinde un, tereyağı, tuz ve su bulunur. Daha sonra şeker ve su ile hazırlanan şerbet ilave edilir. Malzemeleri klasik bir helvayı andırsa da yapım aşaması ve lezzeti klasik helvalardan farklıdır. Kıtır un helvası olarak da anılan ve ağızda bıraktığı aroma sebebiyle severek tüketilen omaçlı helva genellikle evlerde hazırlanıyor. Sizler bu lezzeti denemek için yöresel yemekler hazırlayan restoranları ziyaret edebilirsiniz.

17.Beyaz Bal

Bal, şeker tüketimine alternatif olmasının yanı sıra mucizevi faydalarıyla her yörede önemli bir yere sahip olan ve enfes lezzetiyle sofraları taçlandıran bir üründür. Vücuda faydaları saymakla bitmeyen, farklı şekil ve isimlerde üretilen balın bir versiyonu olan ve Ağrı sofralarından eksik edilmeyen beyaz bal, doğanın bir mucizesi olarak ele alınıyor. 

Yalnızca lezzetiyle değil, rengiyle de çiçek ballarını geride bırakan, kremsi yapısı ile ağızda dağılan beyaz bal, yüksek rakımlı el eğmemiş yaylalarda organik şekilde üretiliyor. Yöresel ürünler satan dükkanlardan satın alabileceğiniz beyaz balı sevdiklerinize hediye olarak da götürebilirsiniz.

18.Hasude

Doğu Anadolu bölgesinde en çok hazırlanan tatlılardan biri olan hasude Ağrı mutfağında önemli bir yere sahiptir. Hem pratik hem de lezzetli olduğu için tercih edilen hasude oldukça hafiftir. Aniden gelen misafirlere evde hazırlanan, yöre halkı tarafından oldukça sevilen hasude tatlısını denemek için yöresel yemekler hazırlayan restoranlar veya tatlı dükkanlarını ziyaret edebilirsiniz. Su ve şeker ile hazırlanan şerbetin içerisine un eklendikten sonra çırpılan ve kısık ateşte pişirilen hasude, kahvaltılarda tatlı olarak ya da akşam yemeklerinden sonra çay yanına servis edilir.