GHz, işlemci hızlarını tespit etmede kullanılan bir saat frekans birim sistemidir. İşlemcilerin işleme potansiyelleri de yine bu birim üzerinden hesaplanır. Saat hızı ve saat oranı olarak da adlandırılır.
GHz’nin açılımı Gigahertz’dir. İşlemci hızlarını ölçebilmek adına kullanılan bir saat frekans birimidir. Bir işlemcinin saat veri miktarı, GHz ile ölçülür. Saat hızı ve saat oranı olarak adlandırılan ölçü birimleri ile aynıdır. Bir bakıma saat hızı ve saat oranı, GHz’nin farklı isimleridir.
GHz sayesinde işlemcilerin işleme hızları ölçülür. Aynı zamanda bir işlemcinin işlem potansiyelini anlamak için de GHz ölçü birimi kullanılır. GHz, saniyede yapılan işlem sayısını ölçerek, işlemciler hakkında bilgi sunar.
Hertz nedir?
Hertz, SI birim sisteminde sıklık, yani frekans birimidir. Sembol olarak “Hz” ile gösterilir. İsmini Alman fizikçi Heinrich Rudolf Hertz’den almıştır. Alman fizikçi Hertz, elektromanyetik dalgaların var olduğunu ispat eden ilk bilim insanıdır. Hertz genel olarak ses ile alakalı alanlarda kullanılır. Ses dalgalarının frekanslarını ölçme amacı ile kullanılır. Sinüs dalgaları ve müzik notalarını belli etmek için de Hertz kullanılmaktadır. Foton enerji eşitliği ile enerji temsili noktasında da yine Hertz kullanılmaktadır.
Hertz, frekans birimidir. Yani, saniye başına düşen devir sayısı olarak tanımlanır. 1 Hertz saniyede bir devir olarak tanımlanmıştır. Ya da 1 MHz saniye başına bir milyon (1,000,000/s) devir şeklinde tanımlanmıştır.
Hertz tablosu
| Üssü | Okunuşu | Sembolü | Üssü | Okunuşu | Sembolü |
| 100 | hertz | Hz | |||
| 101 | dekahertz | daHz | 10–1 | desihertz | dHz |
| 102 | hektohertz | hHz | 10–2 | santihertz | cHz |
| 103 | kilohertz | kHz | 10–3 | milihertz | mHz |
| 106 | megahertz | MHz | 10–6 | mikrohertz | µHz |
| 109 | gigahertz | GHz | 10–9 | nanohertz | nHz |
| 1012 | terahertz | THz | 10–12 | pikohertz | pHz |
| 1015 | petahertz | PHz | 10–15 | femtohertz | fHz |
| 1018 | egzahertz | EHz | 10–18 | attohertz | aHz |
| 1021 | zettahertz | ZHz | 10–21 | zeptohertz | zHz |
| 1024 | yottahertz | YHz | 10–24 | yoktohertz | yHz |
GHz ne işe yarar?
GHz, bir işlemci sistemin saniyedeki işlem yapma hızını ölçer. Aynı zamanda işlemcinin potansiyel olarak yapabileceği en yüksek işlem sayısını da ölçer. Bir işlemci sistemin yapacağı her hesaplama için 1 Hertz verilir. Örneğin 2.5 GHz değeri, bir işlemcinin saniye başına 25.000.000.000 işlem yapabildiğini gösterir.
İşlemcinin saniye başına yapabildiği işlem sayısı, sahip olduğu çekirdek sayısına da bağlıdır. Çift çekirdekli bir işlemci, tek çekirdekli bir işlemcinin 2 katı işlem yapar. Bu 2 kat birim zamanda gerçekleştirilen işlem sayısı hesaplanarak bulunur. Dört çekirdekli bir işlemci ise, tek çekirdekli bir işlemcinin 4 katı fazla işlem yapar. Bu işlem sayıları yine birim zaman baz alınarak hesaplanır.
Sonuç olarak bir işlemcinin GHz hızı yüksek ise, birim zamanda yapabileceği işlem sayısı da fazladır. İşlemcilerdeki çekirdek sayısının çok olması da yine, tek çekirdeğin yapabileceği işin katlanması anlamına gelir. Örneğin, 2.3 GHz hızına sahip bir işlemci, 2.5 GHz işlemciye göre daha az işlem yapar. Birim zamanda 2.5 GHz hıza sahip işlemcinin işlem sayısı daha fazla olacaktır. Günümüzde 3.8 GHz hızına, hatta daha üst hızlara sahip işlemci sistemleri bulunmaktadır. Fakat 1 GHz’nin altındaki işlemciler günümüzde artık kullanılmamaktadır.
İşlemci hızı nedir?
Bir bilgisayarın en önemli parçalarından biri işlemcidir. Bilgisayarın aldığı komutları yerine getirmesi ve işlemleri gerçekleştirmesi için, işlemciler gereklidir. İşlemcilerin performansları ise yapılacak işlerin ihtiyaç duyduğu sürenin belirlenmesinde belirleyicidir. İşlemci performansları temel olarak 2 ana faktörden etkilenir. Bunlar işlemci tipi ve işlemci hızıdır.
İşlemci hızı, bilgisayarların gerçekleştirdiği büyük ya da küçük bütün işlerin hızlıdır. İşlemci hızları, bilgisayar alırken dikkat edilen özellikler arasında yer alır. İşlemci hızları gigahertz, yani GHz birimi ile ölçülür.
GHz, saat hızı olarak da tanımlanır. Saat hızından kastedilen şey saniyede gerçekleştirilebilen maksimum işlem adedidir.
Son teknoloji ile birlikte geliştirilen işlemci hızlarının yanında ise çekirdek sayısı da önem arz eder. Çekirdek sayısı, bir bilgisayarın saniyede gerçekleştirebileceği maksimum işlem sayısını etkiler. Çekirdek sayısına bağlı olarak saniyede gerçekleştirebilen toplam işlem sayısı değişir. Saniyede gerçekleştirilen işlem sayısının bulunabilmesi için işlemci hızı ile çekirdek sayısı çarpılır. Çekirdek sayısı arttıkça saniyede gerçekleştirilen işlemde katlanır.
2 GHz işlemciye sahip bilgisayarın çekirdek sayısına göre saniyedeki toplam işlem sayısı değişir. Örneğin, eğer bu bilgisayar tek çekirdekliyse saniyede gerçekleştirilebilen işlem sayısı 2 GHz’dir. Fakat eğer bu bilgisayar çift çekirdekli ise bu toplam işlem sayısı 2 katına çıkar. Yani saniyede gerçekleştirilebilen işlem sayısı 4 GHz olur. Çekirdek sayısına bağlı olarak bu sayı katlanarak artar.
Bilgisayar alınırken yüksek işlemci hızı kriter olarak kabul edilir. Kullanıcılar, buna göre bilgisayar alırlar. Bunun yanında çekirdek sayısına dikkat etmeleri önemlidir. Çekirdek sayısı ve işlemci göz önünde bulundurularak saniyedeki toplam işlem sayısı hesaplanır. Kullanıcılar bilgisayarları kullanacakları alana göre bu toplam işlem sayısının yeterliliğini kontrol eder. Yapılacak işin saniyedeki işlem sayısı ile gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğine bakılır.
En iyi işlemciler
| Intel Core i5-12400 |
| AMD Ryzen 5 5600 |
| Intel Core i9-12900K |
| AMD Ryzen 9 5950X |
| AMD Ryzen 7 5800X3D |
| Intel Core i7-12700K |
| Intel Core i5-12600K |
| Intel Core i3-12100 |
İşlemci seçerken dikkat edilmesi gerekenler
| Bilgisayarların kullanılacakları alan ihtiyaçlarının iyi belirlenmesi |
| İşlemci anakart soketi ile bilgisayarlar arasında uyumun olup olmadığının kontrol edilmesi |
| Bütçe planlanması ve hesaplanmasının iyi yapılması |
| Hız aşırtma desteğinin kontrollerinin yapılması |
| Ram desteğinin kontrollerinin yapılması |
| Çekirdek sayısının ihtiyaçlarının belirlenmesi. Bilgisayarların kullanılacakları alan için kaç çekirdekli bir teknolojiye ihtiyaç duyulacağının hesaplanması |
| İşlemci hızı ve yapılacak işlerin göz önünde bulundurulması. İşlerin aksamaması için minimum düzeydeki işlemci hızının belirlenmesi |
| İşlemci neslinin kontrollerinin yapılması |
| Eski kullanıcı yorumlarının detaylı bir şekilde incelenmesi |
| Alınmak istenen model ile piyasadaki diğer modeller arasında karşılaştırmaların yapılması |
İşlemcide çekirdek sayısı mı GHz mi önemli?
Bilgisayar işlemcilerine genel olarak CPU denir. Bilgisayarlardaki bütün uygulama ve programlar ile işlemciler etkileşime girerler. Bilgisayar üzerinde gerçekleştirilen bütün işlemlerden işlemciler sorumludur. Programlardan gelen bilgileri anlamak ve bu bilgileri yorumlamak ile görevli bir donanımdır. Programlar arası iletişimler, işlemciler sayesinde gerçekleştirilir. İşlemcilerin hızı da, bilgisayar performansı üzerinde direkt olarak bir etkiye sahiptir. İşlemci hızı arttıkça bilgisayarın performansı da artacaktır. İşlemcinin iki önemli birimi vardır. Bunlar çekirdek sayısı ve GHz’dir. Bilgisayarın performansını direkt olarak bu 2 birim etkiler.
İşlemcinin ana birimlerinden olan çekirdek, uygulama verilerinin işlenmesine yarar. Bir işlemcinin çekirdek sayısı arttıkça işlem yükü de bu çekirdekler üzerinde paylaştırılır. Böylece her çekirdeğin yapması gereken iş hafiflemiş olur. Bu da çok daha hızlı bir performansın ortaya konabilmesinde belirleyicidir. Çoklu çekirdekli işlemciler çok daha hızlı bir şekilde çalışırlar. Aynı görev verildiği takdirde çoklu çekirdekli işlemciler kısa bir sürede görevi bitirir. Sonuç olarak bir işlemcideki çekirdek sayısı arttıkça, performans da artar. Bilgisayar performansı ve işlemci performansı için çekirdek sayısı belirleyici bir özelliktir.
GHz ise saat hızı olarak tanımlanır. İşlemcinin performansı için çekirdek kadar önemlidir. 1 saniye içerisinde gerçekleştirilebilecek maksimum işlemi ifade etmek için kullanılır. Bir işlemcinin saniyede gerçekleştirebileceği işlem sayısı, GHz ile sınırlandırılır.
İşlemcide, GHz mi yoksa çekirdek sayısı mı daha önemlidir sorusunun kesin cevabı yoktur. Görüldüğü üzere ikisinin de işlemci performansı üzerinde kayda değer bir etkisi bulunmaktadır. Bir işlemcinin saniyede gerçekleştirebileceği maksimum işlem sayısı, iki birimin çarpılması ile bulunur. Yani işlemci performansında ikisi de rol oynar. Bu, bilgisayar performanslarında ikisinin de oldukça önemli role sahip oldukları anlamına gelir.
GHz nasıl yükseltilir?
GHz yükseltme işlemi, iki farklı şekilde yapılır. Yazılımsal ve donanımsal olarak iki türde GHz yükseltilir. Donanımsal olarak yükseltme işlemi yapmak isteyen kullanıcılar yeni bir işlemci alırlar. Bilgisayarların ana kart yapısına ve diğer parçalara uyumlu yeni bir işlemci alınır. Ayrıca, daha yüksek değerli bir GHz alınarak da sistem hızlı hale getirilir.
GHz yükseltme işlemi, yazılımsal olarak da yapılır. Bu işlem için overlock çalışmaları yapılmaktadır. Yazılımsal olarak yükseltme işlemi yapmak isteyen kişilerin profesyonel destek almaları gerekir.
Amatör olarak GHz değerini yazılımsal yollardan yükseltmek isteyen kullanıcılar için bir yöntem vardır. Bu yöntem, Windows işletim sistemi kullanan cihazlar için geçerlidir. Windows 8, 8.1 ve 10 sürümlerinde varsayılan olarak “Dengeli” güç planı aktiftir. Ya da “Güç tasarrufu” planı aktiftir. Bu iki plan, bilgisayarlardan alınabilecek maksimum verimin alınamaması sebep olmaktadır. Yani bilgisayar performansının ciddi anlamda düşmesine sebep olurlar. Bilgisayarlarda güç tüketim ayarı “Yüksek Performans” olarak kullanıldığı takdirde bu durum değişir. Yüksek performans seçeneği sayesinde istemciler daha aktif olarak kullanılır. GHz hızı artması bile, bilgisayarların performansı genel olarak artacaktır. Bu işlemi gerçekleştirebilmek için aşağıdaki yol izlenmelidir:
Başlat > Denetim Masası > Sistem ve Güvenlik > Güç Seçenekleri sekmesinden “Yüksek Perfomans”
Oyun bilgisayarlarında işlemci hızı kaç olmalıdır?
Bilgisayar oyuncu sayısı, her geçen gün artmaya devam etmektedir. Bu da oyun piyasalarını hareketlendiren bir durumdur. Günümüzde yeni oyun çıkaran yapımcılar, oyunların üst kalite olması amacı ile hareket ederler. Oyun içerisindeki dinamikler, karakter özellikleri ve grafikler detaylıca ele alınır. Oyunların her versiyonları çok daha gerçekçi ve detaylı olur. Oyun kalitesi ve oyun içindeki detaylar arttıkça, oyunu kaldıracak bilgisayar sayısı da azalır. Her bilgisayarda her oyun oynanmaz. Çünkü bazı oyunların oynanabilmesi için, hızlı bir işlemciye ihtiyaç duyulur. Yeni çıkan popüler oyunların neredeyse tamamı, iyi bir işlemciye ihtiyaç duyar.
Oyun dünyası bu hızla geliştiği için sadece oyun oynamak amacı ile yeni bilgisayarlar tasarlandı. Oyunların kasılmaması için normal bilgisayarlardan çok daha hızlı çalışan oyun bilgisayarları mevcuttur.
Oyunlar, genellikle yüksek performansa sahip bilgisayarlara ihtiyaç duyarlar. Bu sebeple, oyuncuların oyun deneyimlerini en iyi şekilde yaşamaları amaçlanır. Bu amacın gerçekleşmesi için gereken şey ise yüksek hızlı bir işlemcidir. Popüler ve kaliteli oyunların oynanabilmesi için çok çekirdekli teknoloji kullanılır. Çok çekirdekli teknoloji sayesinde oyun içerisindeki grafikler, sesler ve karakter özellikleri bir araya gelir. Oyuncuya kesintisiz ve pürüzsüz bir oyun deneyimi yaşatılması için çok çekirdekli teknoloji kullanılır.
Tek çekirdekli işlemciler de oyun bilgisayarlarında kullanılırlar. Çok çekirdekli işlemciler kadar yüksek performansa sahip olmasalar da böyle bilgisayarlar da vardır. Tek çekirdekli oyun bilgisayarları genellikle tekli görevleri tamamlama noktasında iyidirler. Oyun deneyimleri ise tek çekirdekli bilgisayarlarda pürüzsüz değildir. Oyuncular, tek çekirdekli bilgisayarları oyun oynamak için tercih etmezler. Çünkü tek çekirdekli işlemciler, genellikle daha yavaştırlar. Oyundaki grafikleri gerçeğe yakın bir şekilde ekrana yansıtma noktasında yetersiz kalırlar. Ayrıca oyun içi seslerin ve karakterlerin entegrasyonunu da başarılı bir şekilde gerçekleştiremezler. Üst kalite oyunlarda genellikle kasmalar ve donmalar yaşanır. Bazı oyunların hiç desteklenmemesi de mümkündür.
Genel olarak 3.5 veya 4 GHz işlemci hızları oyunlar için yeterlidir. Bu işlemci hızlarına sahip bilgisayarlar yardımı ile iyi bir oyun deneyimi yaşanır. Bu bilgisayarlar noktasında kritik önem arz eden özellik ise çekirdek sayısı. Bu işlemci hızlarına sahip ama tek çekirdekli olan bilgisayarlar, oyuncuları tatmin etmez. Çok çekirdek teknolojisine sahip olmayan bilgisayarlarda, bu işlemci hızları yetersiz kalır. Çekirdek sayıları arttığı zaman, birden fazla işlemin aynı anda gerçekleşmesi mümkün oluyor.
İş yükleri çekirdekler arasında paylaştırıldığı için işlem hızları da artıyor. Tek çekirdekli bilgisayarın işlemci hızı yüksek olsa dahi, kapsamlı oyunların oynanması zor olur. Kesintisiz ve pürüzsüz bir oyun deneyimi isteyen oyuncular, çok çekirdek teknolojisini kontrol etmelidirler. Oyun bilgisayarları en az 4 çekirdekli işlemciye sahip olmalıdırlar. 4 çekirdekten daha az çekirdekli bilgisayarlarda güncel popüler oyunların oynanması kolay değildir. Oyunlarla vakit harcayan insanlar, bilgisayar alırken bu özelliklere dikkat ederler. Özellikle oyunlar üzerinde profesyonel olarak ilgiye sahip olan insanlar bunlara dikkat eder.
Günlük hayatta kullanılan bilgisayarlarda işlemci nasıl olmalıdır?
İnsanlar, bilgisayarları farklı amaçlar için kullanırlar. Bazı insanlar, profesyonel olarak devam ettikleri işlerini bilgisayarlar sayesinde yaparlar. Kimi insanlar ise sadece günlük hayatta kullanmak için bilgisayar almayı tercih ederler. Eğer bilgisayarlar, sadece günlük işlerde kullanılacaklarsa işlemci hızları çok yüksek olmak zorunda değildir.
Günlük hayattaki işlerde kullanılacak bilgisayarların işlemcileri yeterli düzeyde olur. İşlemci hızlarının düşük olması günlük hayattaki işlerin aksamasına sebep olur. Günlük hayattaki işler için bilgisayar alınma durumlarında bile işlemci hızına dikkat edilir. Fakat profesyonel olarak bilgisayarlara ihtiyaç duyanlar kadar dikkat edilmesine gerek yoktur. Günlük işler için bilgisayarlarda işlemci hızının yüksek olması ihtiyacı ortadan kalkmış olur. Oyun oynayan insanların işlemci hızlarının çok daha yüksek olması gerekir. Fakat günlük hayattaki işlerde bilgisayar kullanmak için çok yüksek işlemci hızlarına ihtiyaç duyulmaz.
Çok düşük işlemci hızlarıyla normal işler bile bilgisayarlar yardımı ile tamamlanamaz. Yavaş işlem yapan bilgisayarlar, bir süre sonra sıkıntıya sebep olur. İşlerin aksamaması için bilgisayarın tam olarak niçin kullanılması gerektiğine önceden karar verilmelidir. Yapılacak olan işlemin veya işin ihtiyaç duyduğu işlemci hızı belirlenir. Bu şekilde bilgisayar alınmadan önce daha doğru kararlar verilebilmesinin yolu açılmış olur.
Özellikle tek çekirdekli bilgisayarlar satın alındığı takdirde, istenilen verimin alınamaması ihtimali yükselir. Günlük hayattaki kullanımlarda bile işlemler yapılmak istendiğinde tek çekirdekli bilgisayarlar yetersiz kalır. Tek çekirdekli bilgisayarlar yerine çok çekirdekli bilgisayarları tercih etmek daha mantıklı olur. İşlemci hızının düşük olduğu bilgisayarlarda bile çekirdek sayısı bilgisayarın performansını yükseltir.
Günlük kullanımlar için en azından çift çekirdekli bilgisayarlar tercih edilirse tatmin edici sonuçlar alınır. Çift çekirdekli bilgisayarlar, çoklu işlemlerde kullanıcıya zorluk çıkarmazlar. Tek çekirdekli bilgisayarlara göre çok daha yüksek performans ortaya koyarlar. Çekirdek sayısının artması ile birlikte, işlemlerin hızlı da artacaktır. Aynı zamanda bir takım güncellemeler yapılırken sorunlar azalacaktır. Bilgisayarın güncelleme yaparken hızı yavaşlamayacak ve işlemlerin hızlı gerçekleşmesi sağlanacaktır.
Eğer günlük hayattaki işlerin yanında içerik üretme gibi amaç varsa 4 çekirdek uygun olur. 4 çekirdekli bilgisayarlarda içerik üretme çok daha rahat bir şekilde gerçekleştirilir. Günlük kullanımın yanında içerik üretmek isteyen kullanıcılar, genellikle 4 çekirdekli teknolojiyi tercih ederler. Bir yandan internet üzerinde arama yapılabilirken diğer yandan içeriklerin hazırlanmasını mümkün kılınır. Herhangi bir sorun yaşamadan çoklu görevler eş zamanlı olarak gerçekleştirilir. Bu noktada 4 çekirdekli bilgisayarlar, daha iyi performans sergiler. 2 çekirdeklilerin yetersiz kaldığı noktalarda özellikle içerik üretimi alanında 4 çekirdekliler kullanılır.
Video veya fotoğraf düzenleme ile ilgilenenler, genellikle 4 çekirdekli bilgisayarları tercih ederler. Çünkü video ve fotoğraflarını düzenlenmesi normalin üzerinde bir performansa ihtiyaç duyar. Bu da çoğu zaman 2 çekirdekli bilgisayarlar ile yapılamayacak işlemlerin ortaya çıkması demektir. İşlemci hızı da çok önemlidir. Özellikle video ve fotoğraf ile ilgilenen insanlar dört çekirdekli bilgisayarlar kullanır. Bunlar, aynı zamanda yüksek işlemci hızına sahip bilgisayarlara da ihtiyaç duyarlar.
Özetlemek gerekirse günlük hayat için 2 çekirdekli bilgisayar yeterli olur. 2 GHz işlemci hızı da yine günlük kullanımlar için yeterli olacaktır. Fakat içerik üreten kullanıcılar için dört çekirdekli bilgisayarlar daha mantıklı olacaktır. Özellikle video ve fotoğraf ile ilgilenenler için 4 çekirdekli bilgisayarların avantajları daha çoktur. Fotoğraf ve video montajları daha yüksek performans isterler. Bunun için dört çekirdekli bilgisayarlar tercih edilir. Bu tarz içerik üretimi ile ilgilenen insanlar işlemci hızına da dikkat etmelidir.
İş bilgisayarlarında işlemci nasıl olmalıdır?
İş bilgisayarları alınırken işlemciden önce çekirdek sayısına dikkat edilmesi gerekir. Profesyonel hayatta kullanılan bilgisayarlar, genellikle aynı anda birden fazla işi yaparlar. İnsanlar, iş bilgisayarları üzerinden eş zamanlı olarak birden fazla programı çalıştırırlar. Arka planda başka bir program çalışırken bir taraftan mail gönderirler. Mail gönderimi tamamlanmadan bir dosya indirirler. Bu şekilde sürekli olarak birbirleriyle süre olarak çatışan işlemler gerçekleşir. Yani bilgisayarların çoklu görevlerde sorun yaşamamaları gerekmektedir. Bu da ancak çekirdek sayısının fazla olması ile gerçekleştirilir. İşlemci hızı her ne kadar çok önemli olsa da çekirdek sayısı daha belirleyicidir.
İş bilgisayarlarının çekirdek sayısı en az 4 olmalıdır. 4 çekirdekli teknolojinin daha altında kalan çekirdeklerde sıkıntılar yaşanır. Bunun daha üstündeki çekirdek sayılarında ise çok daha yüksek performans görülür. 4 ve daha üstü çekirdek sayısına sahip olan bilgisayarlar, çoklu görevleri kolayca hallederler. Bu da aynı anda çalışan programların bilgisayarı yavaşlatmaması anlamına gelir. Böylece işlerde herhangi bir aksaklık yaşanmaz. Çok çekirdekli bilgisayarlar sayesinde birden fazla iş aynı anda yapılır. Kullanıcılar verimli bir şekilde çalışmaya devam eder.
İşlemci hızı da iş bilgisayarları alınırken dikkat edilmesi gereken bir unsurdur. Yapılan işin gerektirdiği performansa göre işlemci hızı değişiklik gösterir. Bir genelleme yapılacak olursa 1 GHz veya 1.5 GHz işlemci hızına sahip bilgisayarlar iş amaçlı kullanılırlar. Oyun veya tasarım sektöründe çalışanların bilgisayarları ise çok daha yüksek işlemci hızına sahiptir. Yüksek performans gerektiren sektörlerde işlemci hızının artması gerekir. Fakat genel olarak iş bilgisayarlarında bu işlemci hızları yeterli olacaktır.
Kaynakça
