Sarı nokta hastalığı, merkezi görme kayıplarına yol açabilen bir göz hastalığıdır. Makula, sarı nokta denilen, retinanın merkezinde keskin görüşten sorumlu küçük bir alandır. Çapı 5 mm olmasına rağmen merkezi görüşten sorumludur. Bu alan, yoğun bir şekilde ışığa duyarlı foto reseptör hücrelerle doludur. Örneğin, iğne geçirme ve okuma gibi eylemler, makula tarafından yapılır. Makula iyi çalışmadığında görüş alanı bulanık ve karanlık hale gelir.
Makula dejenerasyonunda, lateral (periferik) görme etkilenmez. Ancak merkezi görme tamamen etkilenir. Sarı nokta hastalığı, tam körlüğe yol açmaz. Bu hastalar, işlerini yapar ancak, kendi başlarına yürüyemez, okuyamaz ve yazamazlar. Bu sorun, ilerleyici bir hastalıktır. Hastalık, kuru (eksudatif olmayan) ve yaş (eksüdatif) olarak ikiye ayrılır.
Kuru ve yaş sarı nokta hastalığı nedir?
Kuru makula dejenerasyon (sarı nokta), hastalığın en yaygın türüdür. Kuru sarı nokta hastalığı, bir gözde başlar ve diğer gözde gelişir. Bir göz etkilenirse beyin, diğer gözden alınan bilgiyi işler. Bu nedenle görüşü önemli ölçüde etkilemez. Kuru makula dejenerasyonu olan hastalarda yaş makula dejenerasyonu da gözlenir. Hastalığın yaş formu, çeşitli nedenlerle ortaya çıkar.
Sarı nokta hastalığının belirtileri nelerdir?
Kuru sarı nokta hastalığında belirtiler, yavaş bir şekilde ortaya çıkar. Ancak yaş tipte belirtiler, çok hızlı ilerler. Sarı nokta hastalığının belirtileri aşağıdaki tabloya sıralanmıştır:
| Sarı nokta hastalığının belirtileri: |
| Görsel olarak görsellerde bozulma olur ve bir veya iki gözde görme zayıflar. |
| Okuma yapıldığında veya ince el işlerinde görme zayıflamasından kaynaklanan aydınlığa ihtiyaç duyulur. |
| Basılı kelimelerde ve kitaplarda okuma güçlüğü çekilir. |
| İnsan yüzünü tanımada güçlük çekilir. |
Sarı nokta hastalığının nedenleri nelerdir?
Sarı nokta hastalığının nedenleri tam olarak bilinmiyor. Ancak uzmanlar, bu sorunun kaynak potansiyeli ve genetik faktörlerden kaynaklandığını düşünüyorlar.
Risk faktörleri nelerdir?
Makula dejenerasyonu için çok fazla risk faktörü vardır. Çalışmalar, aşağıdaki faktörlerle tamamlanabilecek bilgiler ile ilgili olarak şu şekildedir:
- Yaş: Yaş artıkça hastalığın görülme hızı artacaktır. 50 yaş üstü kişilerde hastalık oranı fazlalaşır.
- Aile geçmişi ve genetik faktörler: Çalışmalar, makula dejenerasyonuna neden olan genleri bulmuştur. Buna göre hastalık, kalıtsal bir özellik olarak kabul ediliyor.
- Irk: Hastalık, beyaz tenli insanlarda diğer ırklara oranla daha fazla görülür.
- Sigara kullanımı: Sigara içme veya dumana maruz kalmak riski arttırır.
- Obezite: Obezlerde hastalık, daha hızlı ilerler.
- Kardiyovasküler hastalıklar: Bireylerde kalbi ya da kan damarlarını etkileyen hastalıklar mevcutsa sarı nokta hastalığı için daha yüksek risk taşırlar.
Hastalıktan dolayı ciddi görme kaybı yaşayanlar, zamanla depresyon riski altında olur. Bunun dışında bazı hastalar, görsel salınım halüsinasyonları adı verilen durumu yaşarlar. Buradaki halüsinasyonlar, akıl hastalığından kaynaklanmaz. Bu halüsinasyonlar, hasta bilinçli ve kontrolden çıkmışken gelişir.
Sarı nokta hastalığından korunmak mümkün müdür?
Hastalık tamamen önlenemese de hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak mümkündür. Bunun için düzenli olarak göz muayenesi yaptırmak çok önemlidir. Bunun dışında yaşam kalitesi ölçümleri hastalığın ilerlemesini yavaşlatır. Ayrıca hastalığın daha geç ortaya çıkmasına neden olacaktır.
Araştırmalar, sebze ve meyvelerden zengin bir diyetin hastalığın ilerlemesini yavaşlattığını göstermiştir. Özellikle antioksidan içeren besinler öğünlere dahil edilmelidir.
Sarı nokta hastalığının tedavisi
Eskiden doktorlar, anormal kan damarı veya kılcal damar büyümesini lazerle tedavi ederlerdi. Bununla birlikte bu tedaviler, en iyi ihtimalle hastalığın ilerlemesini yavaşlatırdı. Ancak görüşü iyileştirmezdi. Son yıllarda geliştirilen Vasküler Endotel Büyüme Faktörü (VEGF) inhibitörleri, hastalara yardımcı olmuştur. Hastalara göz içi enjeksiyon yoluyla verilen bu ilaç, görme yeteneğini stabilize ediyor. Bununla birlikte, birçok hastanın görmesinde önemli bir iyileşme sağlar.
Kuru maküler dejenerasyon için intravenöz ilaç enjeksiyonları kullanılmaz. Bunun için uzmanlar, diyet takviyeleri önerilir.
