Psoriasis, yani bilinen adıyla sedef hastalığı; deride, sedefi renkte kepeklerle kaplı, hafif kabarık olan kızarıklıklar ile seyreden, süreğen ve iltihaplı bir hastalıktır. Adını bu kızarıklıkların üzerindeki kepeklerin renginden almaktadır.
Sedef hastalığı; saçlı deri, diz, dirsek, kol ve bacakların dış kısımları, kuyruk sokumu ve kalça başta olmak üzere tepeden tırnağa vücudun her yerinde görülebilir. Sedef hastalığı kepekli kızarıklıklar dışında göbek deliği, koltuk altı, kas gibi katlantı yerlerde pişik benzeri bir görünüm ile ortaya çıkabilir.
Ayrıca hastaların büyük bir bölümünde ise tırnak altında boşalmada kalınlaşma, yağ damlası benzeri lekeler, tırnaklarda çukurcuklar şeklinde bulgular gözlenir. Sedef hastalığı az sayıdaki hastada ise el ve ayak tabanlarında daha nadiren de tüm vücutta yaygın içi irinli, küçük su kabarcıkları şeklinde görülebilir.
Sedef hastalığı bulaşıcı mıdır?
Sedef hastalığı ile alakalı neden oluştuğu başta olmak üzere çeşitli soru işaretleri var. Ancak bilinmeyen onca şeye rağmen sedef hastalığının bulaşıcı olmadığı biliniyor.
Sedef hastalığı kimlerde görülür?
Dünya nüfusunun yaklaşık %2’sini, yani 125 milyon civarında insanı etkilemekte olan sedef hastalığı, ülkemizde ise yaklaşık olarak 1 milyon kişiyi etkisi altına almıştır. Bu hastalıkla ilgili istatistikler incelendiğinde kadınlar ile erkekleri neredeyse eşit oranlarda etkilediği gözlemlenmiş, ancak kadınlarda daha erken yaşlarda başladığı ortaya konulmuştur.
Hastalığın görülme sıklığının etnik ve coğrafi faktörlere bağlı olarak değişebildiği gözlemlenmiştir. Bu hastalığın en yaygın gözlemlendiği ülke Norveç iken; siyahilerde ve Asyalılarda çok nadir, Eskimolarda ise neredeyse hiç görülmemektedir. Sedef hastalığının en sık görüldüğü yaşlar 20’li ve 50’li yaşlardır. Ancak bu hastalık her yaşta ortaya çıkabilir. İstatistiklere göre bu hastalık çocuklarda yetişkinlere kıyasla daha nadir görülür.
Sedef hastalığının belirtileri nelerdir?
Sedef hastalığının birden fazla belirtisi vardır. Genel olarak sedef hastalığının belirtileri şunlardır:
- Kollar, bacaklar, avuç içleri ve ayak tabanında kırmızı lekeler üzerinde gri-beyaz renkli deri döküntüleri ve kabuklanmalar
- Şişlik ve kızarıklıklar
- Eklemlerde ağrı
- Ciltte kuruluk, yanma hissi, kaşıntı ve kanamalar
- Özellikle diz ve dirsek bölgelerinde yer alan sedef rengi pullanma ve kabuklanmalar
- Tırnaklarda çukurcuklar, kalınlaşma ve sarı renk oluşumu
- Tırnak çevresinde şişlik ve kızarıklıklar.
Sedef hastalığının çeşitleri nelerdir?
Bir diğer ismi psoriasis olan sedef hastalığının 5 farklı çeşidi bulunmaktadır. Bu çeşitleri plak tipi psoriasis, guttat psoriasis, püstüler psoriasis, tırnak psoriasisi, eritrodermik psoriasis ve protratik artrit şeklinde sıralanabilir.
Sedef hastalığı ölümcül müdür?
Böyle önemli bir hastalığın ölümcül olup olmadığı ise büyük merak konusudur. Araştırmalar, sedef hastalarında bağırsak hastalığı, obezite, diyabet ve kalp damar hastalıklarının görülme oranının arttığını ortaya koyuyor. Sedef hastalığının tedavi edilmediği durumlarda organlara zarar verdiği ise üzücü bir gerçektir.
Sedef hastalığı nasıl tedavi edilir?
Kesin bir tedavisi bulunmayan sedef hastalığı semptomları, uygun yöntemler ile kontrol altına alınarak, uzun süreli iyilik hali sağlanabilir. Tipine ve şiddetine göre sedef hastalığı tedavisi değişkenlik gösterir.
Öncelikle dermatoloji uzmanının hasta ile iş birliği içerisinde uygulanacak tedaviye karar vermesi gerekir. Sedef hastalığı tedavisinde topikal kremler, sistemik olarak kullanılan haplar, iğneler ve hastanın özel bir kabin içerisine sokularak kontrollü güneş ışığı alarak tedavi edildiği fototerapi yöntemi kullanılır.
Sedef hastalığına sahip insanlara öneriler
Sedef hastalığına sahip insanların dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. İşte bu hususlardan bazıları:
- Sedef hastalığına sahip insanlar alkol ve sigara kullanmamalı, kilolarına dikkat etmelidirler. Sedef hastalarının vücutlarında bağışıklık sistemi ile ilişkili oluşan yangısal durum, daha erken yaşta kalp krizinden hayatlarını kaybetmelerine sebep olabilir.
- Sedef hastalarının dikkat etmeleri gereken bir başka durum ise ilaç kullanımıdır. Hastalar, doktorların verdiği dışında herhangi bir ilaç kullanmamalıdırlar. Çünkü aspirin ve bazı romatizma ilaçları hastalığı tetikleyebilir.
- Grip enfeksiyonunu, sedefi tetikleyen faktörler arasında yer alır. Bu sebeple zamanı geldiğinde hastalar grip aşılarını yaptırmalıdırlar.
- Tansiyon, kolesterol, lipit, gibi değerlerin sık sık takip edilmesi ve kalp kontrollerinin aksatılmaması sağlanmalıdır.
- Hastalar, spor yaparak zayıf kalmaya çalışmalı ve düzgün beslenmelidirler.
- Hastalar, eklem ağrıları olduğunda bunu mutlaka doktorlarına söylemelidirler.
- Sedef hastalarının aileleri de onlara karşı anlayış göstermeli ve tedavi sürecinde iş birliği içerisinde olmalıdırlar.
