SMTP (Basit Posta Aktarım Protokolü), e-postaları hedef adrese ileten bir TCP/IP protokolüdür. SMTP sayesinde her zaman, her yerden e-postalar gönderilmektedir. Bu protokol, e-postaların saniyeden daha kısa sürede karşı tarafa iletilmesini sağlar.
Açılımı ‘Simple Mail Transfer Protocol’ olan SMTP’nin, Türkçe’si ‘Basit Posta Aktarım Protokolü’dür. SMTP, sunucular arasında ileti gönderip alırken kullanılan bir TCP/IP protokolüdür. Genellikle iletilerin kaydedilmesine izin veren POP3 veya IMAP ile birlikte kullanılmaktadır.
SMTP ne için kullanılır?
SMTP e-postaların hedef adrese iletimini sağlayan protokoldür. Bunu yaparken, e-postanın gönderildiği ve hedefteki bilgisayar arasında bir nevi tercümanlık yapmaktadır. İki bilgisayarın birbirlerinin dilinden anlamasını sağlar.
Haberleşme talebi, belirli kodlarla sunucuya ulaşmakta ve sunucu tarafından onaylanmaktadır. Bu şekilde işlevsel hale gelen sistem, her cihazda kullanılmaktadır. E-posta gönderme için TCP/IP protokolleri, iletişim kanalları yaratır. SMTP de bu iletişim kanalları yaratan TCP/IP protokollerinden biridir.
Akıllı telefon, tablet, bilgisayar gibi çeşitli cihazlardan e-posta göndermek mümkündür. SMTP bu araçlardan gönderilen iletilerin alıcıya ulaşmasını sağlar. Bu şekilde iki cihaz arasındaki iletişimin sağlanmasına aracı olur. SMTP iletimi sağlarken, sistem bilgileri ve server verilerini kullanarak bir bağlantı oluşturur. Bu bağlantı sayesinde e-posta akışı sağlanmış olur.
SMTP nasıl çalışır?
SMTP’nin çalışma mantığı oldukça basittir. SMTP, üç ayaklı bir çalışma sistemine sahiptir. İstemci, alıcı ve gönderen olmak üzere üç farklı sunucu vardır. İlk olarak SMTP, bir e-posta istemcisinden (Outlook, Gmail) gönderen sunucusuna mesaj gönderir. Sonrasında gönderen sunucusu, alıcıya aktarım için de geçiş hizmeti olarak SMTP’yi kullanır. Daha sonra da alıcı sunucusu, iletilen e-postayı POP3 veya IMAP ile indirir. Bunun için de bir e-posta istemcisi (Gmail, Outlook) kullanılır.
Üç aşamalı sistem incelendiğinde, POP3 ya da IMAP’ın SMTP’ye işlevsellik kazandırdığı görülür. E-posta iletiminde alıcı ile gönderici sunucusu arasında bağlantı kurulur ve indirme gerçekleştirilir. Bu indirme adımında POP3 ya da IMAP’a ihtiyaç duyulur. E-postanın alıcı sunucusu tarafından indirilmesi de onaya tabidir. Alıcı e-posta alımı için onay verdiğinde, e-posta gelen kutusuna düşer. Ancak bazı durumlarda da e-postalar istenmeyen veya spam kutusuna düşmektedir.
Sunucu ve istemci nedir?
E-posta gönderimi, bir iletişim sürecine tabidir. E-posta iletimi gerçekleştirilirken, süreç sunucu ve istemci arasında gerçekleşir. Bu iletişim süreci sadece e-posta iletimi için değil, bütün internet protokolü için geçerlidir. Kısacası veri aktarımının temelinde sunucu ve istemci arasındaki iletişim yer almaktadır.
Sunucu, istemcilerin erişim sağlayabileceği dijital birimlerin genel adıdır. Bu dijital birimler kullanıma açık kaynakları ve web, e-posta gibi servisleri çalıştırmaktadır. İstemci ise genel olarak son kullanıcılara verilen isimdir. İstemci sunuculardan hizmet alır. Bu hizmet doğrultusunda çevrimiçi erişime sahip olan son kullanıcılar ‘istemci’ olarak adlandırılır. İstemci ve sunucu arasındaki iletişim sürecinde yetki sahibi olan taraf sunucudur.
E-posta için port numaraları nelerdir?
E-posta iletimi için gerçekleşen iletim sürecinde üç farklı SMTP portu kullanılmaktadır. Bu SMTP portları, 25, 465 ve 587’dir. E-posta iletiminde, sunucular arasında standart olarak tercih edilen port 25 numaralı porttur. Sunucular arasındaki iletim, güvenli katman aracılığıyla da yapar. 465 numaralı port, bu şekilde iletimlerde tercih ediliyor. 587 numaralı port en yaygın olarak kullanılan port olma özelliğine sahiptir. 587 numaralı port, SMTP Submission olarak da adlandırılmaktadır. Ayrıca TLS güvenlik katmanı da yaygın olarak kullanılmaktadır.
Türkiye’de ADSL için kullanılan IP bloklarında 25 numaralı port kapatılmıştır. Kapatılmasındaki sebeplerin başında spam e-posta gönderimi sorunuydu. 25 numaralı portun kapatılması ile bu sorun büyük ölçüde çözümlenmiş oldu. Şu anda Türkiye’de en yaygın kullanıma sahip olan 587 numaralı porttur.
SMTP portu kaçtır?
SMTP protokolü, üç farklı port ve iki farklı güvenlik katmanı kullanmaktadır. Portlar 25, 465 ve 587 numaralı portlardır. Güvenlik katmanları ise SSL ve TLS’dir.
İstemci ve sunucu arasında SMTP portları ve güvenlik katmanları kullanılır. 587 numaralı port ve TLS güvenlik katmanı en yaygın kullanıma sahiptir. Gönderen ve alıcı sunucular arasında standart olarak kullanılan port ise 25 numaralı porttur. Eğer iletim güvenlik katmanı ile yapılıyorsa, SSL veya TLS 465 nolu port kullanılır. 587 numaralı port ise en çok kullanılan port olma özelliğine sahiptir. Bunun sebebi de 25 numaralı portun spam mücadelesi kapsamında kapatılmış olmasıdır.
SMTP ile e-posta gönderimi sırasında problemler neler olabilir? Bunlar nasıl çözülür?
SMTP ile e-posta gönderimi sırasında bazı problemler olabilir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
- E-posta gönderilemiyor: Bu problemde, e-posta gönderme işlemi tamamlanamıyor ve gönderim başarısız oluyor. Bu problemin sebebi, genellikle SMTP sunucusunun doğru bir şekilde yapılandırılmamış olması, e-posta hesabınızın doğru bir şekilde yapılandırılmamış olması veya e-posta hesabınızın kullanım sınırına ulaşmış olması olabilir. Bu problemi çözmek için SMTP sunucusunu ve e-posta hesabınızı doğru bir şekilde yapılandırmayı deneyebilir ve e-posta hesabınızın kullanım sınırını aşmamaya özen gösterebilirsiniz.
- E-posta gönderilemiyor ve bir hata mesajı alınıyor: Bu problemde, e-posta gönderme işlemi başarısız oluyor ve bir hata mesajı alınıyor. Bu problemin sebebi, genellikle SMTP sunucusunun doğru bir şekilde yapılandırılmamış olması, e-posta hesabınızın doğru bir şekilde yapılandırılmamış olması, e-posta hesabınızın kullanım sınırına ulaşmış olması veya e-posta gönderme işleminin engellenmiş olması olabilir. Bu problemi çözmek için hata mesajının içeriğini inceleyebilir ve SMTP sunucusunu ve e-posta hesabınızı doğru bir şekilde yapılandırmayı deneyebilir ve e-posta hesabınızın kullanım sınırını aşmamaya özen gösterebilirsiniz. Ayrıca, e-posta gönderme işleminin engellenmemesi için gerekli izinleri almayı da unutmayın.
- Hatalı e-posta: E-posta gönderilemediğinde, gönderen ve alıcının e-posta hesapları arasında bir bağlantı kurulamadığı için olabilir. Bu durumda, SMTP sunucusu veya internet bağlantısının sorunlu olmasından kaynaklı olabilir. Bu problemi çözmek için SMTP sunucusu ve internet bağlantısını kontrol edin ve gerekli değişiklikleri yapın.
SMTP’nin avantajları nelerdir?
SMTP’nin açılımı ‘Basit Posta Aktarım Protokolü’dür. Böyle adlandırılmasının sebebi de e-posta iletimini oldukça basit hale getirmesidir. SMTP protokolünün sağladığı avantajlar şunlardır:
- SMTP, iki bilgisayar arasında iletişime aracı olarak e-posta iletimini sağlar.
- SMTP basit bir protokoldür. E-posta iletimini de hızlı ve basit gerçekleştirir.
- SMTP, e-posta iletimini güvenli bir şekilde gerçekleştirir.
- İletilerin gönderilemediği durumlarda, gönderim sağlanana dek denemeye devam eder.
- SMTP ile, giden e-posta iletileri işlenebilir. Bunun için Dedicated Server’e sahip olunmalıdır.
SMTP’nin diğer protokollerden farklı nedir?
SMTP tek e-posta iletim protokolü değildir. E-posta iletiminde kullanılan başka protokoller de vardır. Bunlardan en çok kullanılanlar, POP ve IMAP adlı protokollerdir.
POP
POP’un açılımı, ‘The Post Office Protocol’dür. Gelen e-postaları almak için kullanılmaktadır. POP’un en son çıkan versiyonu POP3’tür. E-posta kontrolü tek bir bilgisayardan yapılacaksa POP kullanımı önerilmektedir. POP, alınan bütün e-postaları indirir ve yerel olarak depolar. Böylelikle e-postaları internet bağlantısı olmadan da kontrol etmek mümkün olmaktadır.
IMAP
IMAP’ın açılımı, ‘The Internet Message Access Protocol’dür. Gelen postaları almak için kullanılan diğer bir e-posta protokolüdür. IMAP, POP gibi e-postaları tek bir cihaza indirmez. E-postaları ayrı bir sunucuda saklar. Bu sebeple IMAP, POP’tan daha çok tercih edilir. IMAP aracılığı ile e-posta’ların istenilen cihazda ve yerde kontrolü mümkün olmaktadır. IMAP, bulut tabanlı bir protokol olduğundan POP’tan daha verimli ve hızlıdır.
SMTP, POP ve IMAP karşılaştırması
SMTP, giden postalar için kullanılan bir e-posta protokolüdür. POP ve IMAP ise gelen e-posta’ları almak için kullanılan e-posta protokolleridir. Dolayısıyla SMTP ile POP ve IMAP karşılaştırması yapmak mantıklı değildir. SMTP ve POP ya da IMAP entegre biçimde kullanılmaktadır.
SSL ve TLS nedir?
SSL’nin açılımı, ‘Secure Socket Layer’dır. Türkçe’ye ‘Güvenli Soket Katmanı’ olarak çevrilir. SSL, sunucu ve işlemci arasındaki çevrimiçi iletişimi güvenli olarak gerçekleştiren protokollerdendir. Bu işleve sahip bir diğer protokol de TLS’dir. TLS (Transport Layer Security), Taşıma Katmanı Güvenliği olarak Türkçe’ye çevrilmektedir. TLS, SSL’nin geliştirilmiş hali ve, SSL’den daha iyi ve güvenlidir.
SSL, TLS’nin temeli kabul edilir. Sürüm olarak, TLS 1.0 ile SSL 3.1 birbirine denktir. Her iki protokol de SMTP ile birlikte sıklıkla kullanılmaktadır. Sunucu ve istemci arasında güvenli iletişim istendiğinde bu iki protokolden biri kullanılmaktadır. 465 numaralı port ile SSL ya da TLS kullanılmalıdır. 25 numaralı portta kimlik denetimi zorunluluğu olmadığından Türkiye’de kullanımı sona ermiştir. En sık olarak ise 587 numaralı port ve TLS güvenlik katmanı kullanılmaktadır.
| 25 numaralı port | – |
| 465 numaralı port | SSL ya da TLS |
| 587 numaralı port | TLS |
SMTP tarihçesi
SMTP protokolü, POSTEL tarafından 1982’de yayınlanmaya başlanmıştır. İlk olarak RFC788 kodu ile standart sürümde yayınlanmıştır. Sonrasında aynı standardı temel alan Unix BSD bazlı SendMail aynı kodla yayınlandı.
Linux işletim sistemleri, oldukça popüler olduğundan SendMail de zamanla popüler hale gelmiştir. Günümüzde SendMail en çok tercih edilen e-posta iletim sunucusu konumuna erişmiştir. SMTP bugün ise e-posta iletiminde en önemli servislerin parçasıdır.
SMTP gelişim süreci
İnternet ilk çıktığı dönemde askeri tesislerde, üniversitelerde ya da büyük şirketlerde kullanılıyordu. E-posta göndermek ve almak de geçmişte oldukça güvensiz ve yavaştı.
1960’lara gelindiğinde kullanıcılar bilgisayarlar arasındaki etkileşim için çeşitli yöntemler denediler. 1981 yılında Jonathan Postel tarafından SMTP ortaya çıkarıldı. SMTP, günümüze kadar ulaşan ve hala kullanılan en başarılı ve yaygın protokollerden biri oldu.
