Subwoofer, düşük frekans değerine sahip seslerin değerini arttırmak amacıyla geliştirilen sistemdir. Sistem frekans yükseltmek üzere özel olarak tasarlanmıştır. Sesin frekansının yükseltilmesi de, sesin gerçeklik ve netlik açısından arttırılmasını sağlar.
Subwoofer, düşük frekanstaki sesleri arttırmak için tasarlanan sistemdir. Subwoofer ekipmanları, genellikle kaliteli ses sistemlerinde yer alır. Sinema ve özel ses sistemleri alanlarında kullanımı yaygındır. Frekansı düşük seslerin daha net ve gerçekçi olarak duyulmasına imkan sağlar. Böylelikle çok daha kaliteli bir ses elde edilmiş olmaktadır.
Subwoofer ne işe yarar?
İnsan duyu organları, belirli frekansın altındaki sesleri algılamakta güçlük çeker. Bu düşük frekanstaki seslerin net olarak algılanması için Subwoofer sistemi çözüm sunmaktadır. Subwoofer düşük frekanslı bu seslerin çok daha net olarak duyulmasını sağlar. Bunun yanında Subwoofer sayesinde bass ve tiz sesler, gerçeklik kazanır. Ses kalitesinde artış meydana gelir.
Subwoofer sinema, konser alanı gibi yerlerde seslerin kaliteli algılanmasını sağlamak için kullanılır. Çalınan müzikler ya da gelen sesler Subwoofer ile farklı bir hale gelmektedir. Subwoofer’ın bas sistemi aracılığı ile etkileyici bir ton elde edilir. Bu sayede bir filmin ya da müziğin daha farklı bir etki yaratması sağlanır. Subwoofer, seslerin farklı noktalardan geliyormuş gibi algılanmasını da sağlar.
Subwoofer ayrıca araçlarda da yer alır. Araç ses sitemleri geliştirildikçe, birçok farklı bileşen oluşmuştur. Bu bileşenlerin biri olan Subwoofer, araçlarda daha iyi bir ses deneyimi sağlar. Kaliteli bir Subwoofer modeli aracılığı ile 20 Hertz ve daha altındaki frekans aralıklarının yakalanması mümkündür. Araçlar için farklı markaların sunduğu farklı Subwoofer modelleri vardır. Pioneer, Roadstar otomobillerde sıklıkla tercih edilen Subwoofer markalarıdır. Araçlarda Subwoofer ile çok daha keyifli ses denemeyimi elde edilmektedir.
Klasik hoparlörler, düşük frekansta bas ürettiğinde çıkan ses bozuk olmaktadır. Araçlarda Subwoofer ile müzik sesinde yaşanan bu bozulmalar azaltılır. Ayrıca Subwoofer, araçlarda akustik ses deneyimi de sunar.
Araç ses sitemlerinde farklı özelliklere ve boyutlara sahip hoparlörler vardır. Bu hoparlörlerin birçoğu düşük frekans değerine sahip sesler için uygun değildir. Araçlarda Subwoofer kullanarak bu hoparlörlerin yükü hafifletilebilir. Bu sayede hem de sesin bozulmadan çıkması sağlanır.
Araçlarda otomobiller için üretilmiş Subwoofer’lara yer vermek, seslerin maksimum netlikte duyulmasını sağlar. Araç hoparlörlerinin yüksek performansta çalışmasına gerek olmaz. Böylelikle daha verimli bir kullanım elde edilir.
Subwoofer araçlarda nereye yerleştirilir?
Subwoofer’ın yerleştirildiği ve bağlantıların bulunduğu konum da ses kalitesini etkiler. Ayrıca Subwoofer’a uygun bileşenler ve parçalar seçilmelidir. Ve bunların uyum içerisinde birleştirilmesi gerekir.
Öncelikle bazı aracın bagaj kısmı Subwoofer’a uygundur. Genellikle Subwoofer’lar bagaj bölümüne yerleştirilir. Ancak Subwoofer’lar bir alanı kapladığından bagaj kapasitesini azaltmaktadır. Bu sebeple yerleştirildiği yer seçilirken bu durumun da göz önünde bulundurulması önerilir. Bagaj alanı geniş olduğunda, Subwoofer’ın bagaja yerleştirilmesi sıkıntı yaratmamaktadır.
Araçlarda bazen Subwoofer arka koltuğa da yerleştirilmektedir. İyi bir ses yalıtımı ve kaliteli bas üretimi için arka koltuğa montaj tercih edilmektedir. Nadiren de sürücü ve yan koltuğun ön kısmına da Subwoofer montajı yapılır. Bu şekilde bas daha keskin duyulur. Ancak bunun kimi zaman da araç içindekilere rahatsızlık verebileceği dikkate alınmalıdır.
Subwoofer ne amaçla kullanılır?
Subwoofer genellikle düşük frekans değerine sahip sesleri arttırmak ve netleştirmek için kullanılır. Düşük frekans değerleri söz konusu olduğunda, sıklıkla Subwoofer kullanımı tercih edilir. Bass sisteminde de Subwoofer’lara yer verilir. Subwoofer ile kalitesi kötü ya da duyulamayan sesler, çok daha net ve kaliteli duyulur.
Evler için tasarlanan sinema sistemlerinde Subwoofer’lar önemli rol oynarlar. Subwoofer bulunan ses sistemlerinde adeta ses duyulmaz, hissedilir.
Subwoofer nasıl çalışır?
Subwoofer, bas üretimi için sağ ve sol kanallardan destek alan bir düşük frekans hoparlörüdür. Subwoofer’ın çalışma sistemi işitme sisteminin düşük frekanstaki seslerin yönünü ayırt edememe prensibine dayanır. Subwoofer’lar kulak zarını titreten derin basılar üreten geniş hoparlörlerdir.
Subwoofer’lar sıradan hoparlörlerin veremediği incelikte ve derinlikte bass ses üretirler. Araçlarda kullanılan Subwoofer’lar tekil haldedir. Ses sistemlerinde kullanılan Subwoofer’ların bazılarının içinde ise daha küçük amplifikatör yer alır.
2+1, 3+1, 4+1 ve üzerindeki sistemlerde genellikle dahili amplifikatör yer alır. Subwoofer içerisinde dahili amplifikatör bulunmayan ses sistemlerinde, amplifikatör harici panelde Subwoofer’a bağlanır.
Subwoofer’lar, ses sistemlerinde derin basları üretmekle görevli olan, en geniş hoparlörlerdir. Bu frekanstaki sesleri üretmek için geniş bir hava hacmi gerekir. Büyük bir sürücü (hoparlör konisi) ünitesine ihtiyaç duyarlar.
İnsan işitme sistemi, 20.000 ile 20 Hertz aralığındaki frekanslarda üretilen sesleri duyabilir. İşitme hassasiyeti ise 20 Hz- 20 kHz aralığındadır. Yani daha çok orta ve üst kısmında odaklanır. Düşük frekanslı seslerin duyulabilmesi için daha yüksek ses basıncı gerekir. Yani daha yüksek güce ihtiyaç duyulur. Bas adı verilen seslerin başlangıç noktası ise 200 Hz’in de altında olmaktadır. Bitiş noktaları ise 20 Hz’e kadar dayanmaktadır.
Subwoofer’ların çalışma prensibi hava hareketlerine de bağlıdır. Yüksek hacimdeki hoparlörler daha fazla havayı sıkıştırır. Subwoofer, içindeki havanın maksimum hareket kabiliyetinden yararlanır. Orantılı hacim ve sürücü çapı da bu hareket kabiliyetinin kullanılabilmesi için temel kriterlerdir. Sürücünün hoparlörde sıkıştırdığı hava, bas-refleks adlı boşluktan dışarı atılır. Hızlı ve güçlü bir hava giriş çıkışı olur. Buradan Subwoofer’ın arkasındaki kanallardan bağlantı yapılır. Bazı Subwoofer’lar sisteme ekleme yapılsın diye ek Subwoofer çıkışına sahiptir.
Genel olarak, sürücü çapı ve kutu hacmi bir Subwoofer’ın performansını belirler. Subwoofer ne kadar büyükse performansı ve fiyatı da aynı orada yüksek olmaktadır.
Subwoofer çeşitleri
Aktif ve pasif olmak üzere iki farklı çeşit Subwoofer bulunur. Günümüzde Subwoofer’ların hemen hemen tamamı aktif türdedir. Pasif Subwoofer’lar, amfikatör içermez dolayısıyla sesi de yükseltemez. Pasif Subwoofer’ları ses cihazlarının ses çıkışlarına bağlamak yeterli olur. Bir ses frekansının yükseltilmesi için büyük güç gerekir. Bu sebeple pasif Subwoofer’ların diğer hoparlörlerle beraber kullanımı oldukça zordur.Pasif Subwoofer’ların sisteme dahil etme noktası da sıkıntılı olmaktadır.
| Aktif Subwoofer | Pasif Subwoofer |
| Amfikatör var. | Amfikatör yok. |
| Hoparlör ve eklenti yapılabilir | Hoparlörle kullanımı zordur. |
| Frekans ayarı vardır. | Frekans ayarı yapılmaz. |
Aktif Subwoofer’ların içinde bir amfi yer alır. Bazen bozuk çıkan sesleri düzelten ekipmanlar da içerirler. Aktif Subwoofer’ların üzerinde genelde iki ayar düğmesi vardır. Bu düğmelerle crossover ve ses seviyesi ayarı yapılır. Ses seviyesi ayarı, kalibrasyon işlemini gerçekleştirmeye de yarar. Crossover ayarı da aslında kesim frekansıyla alakalıdır. Bu crossover ile Subwoofer’ın hangi frekans aralığında ses üreteceği ayarlanır. En yüksek frekans değeri de bu ayar ile belirlenir.
