LTE (Long-Term Evolution) » Dijital Konu

LTE (Long-Term Evolution), yüksek hızlı bir kablosuz veri aktarım standardıdır. 4G LTE adı ile de pazarlanır. LTE, GSM/ EDGE ve UMTS/ HSPA ağ teknolojilerine dayanır. LTE’den sonra, LTE Advanced ve LTE Advanced Pro versiyonları da geliştirilmiştir.

LTE yüksek hızlı internet anlamına da gelen bir veri aktarım standardıdır. Açılımı Long-Term Evolution olan LTE’nin Türkçe karşılığı Uzun Süreli Gelişim’dir. LTE, temel olarak 4G’nin arkasındaki teknolojidir. LTE, kullanıcıların neredeyse tamamı tarafından bilinen ve cihazlarda kullanılan bir teknolojidir. 3GPP kapsamında geliştirilmeye başlanan LTE’nin arayüzü 2G ve 3G iletişimi destekler.

İçindekiler

LTE A nedir?

LTE A, 4G LTE sistemi temelinde kurulmuş bir teknolojidir. LTE-Advanced ya da LTE + olarak da bilinir. LTE’nin daha yüksek bant genişliğinde olan gelişmiş ve hızlandırılmış versiyonudur. Bazı operatörler tarafından 4.25G, 4.5G olarak lanse edilir. Ancak LTE A, 4G LTE teknolojisi üzerine kurulmuştur. LTE A, LTE’den farklı olarak birden fazla taşıyıcıyı birleştirerek 300/450 Mbps hıza ulaşır. LTE A, gerçek 4G teknolojisinin sunmuş olduğu bağlantı hızına en yakın olan teknolojidir.

2004’de LTE teknolojisi, ilk olarak Japonya’da NTT DoCoMo firması tarafından duyurulmuştur. 2009 yılında ABD’de ilk 4G testi gerçekleştirilmiştir. Test, dünyanın ileri gelen iletişim şirketlerinden Verizon tarafından yapılmıştır. Testte görüntü ve ses aktarımı, dosya indirme gibi işlemler LTE 4G üzerinden denenmiştir. LTE 4G hizmetinin ABD’nin tamamında kullanılması ise 2014 yılında gerçekleşmiştir.

4.5G ile LTE-A teknolojisinin arasında ne gibi farklar vardır?

4G teknolojisi, LTE’ye göre çok daha hızlı kablosuz bağlantı sunar. LTE A ise, standart LTE teknolojisinden belirgin olarak daha hızlıdır. Aslında LTE A, 4G teknolojisinin hızına en yakın olan teknolojidir. Bu sebeple de iletişim şirketleri tarafından LTE A, 4.25G ya da 4.5G olarak adlandırılmıştır.

4.5G de, akıllı telefon ve tabletlerde halen kullanılan 3G teknolojisinden daha hızlıdır. Gelişmiş bir mobil internet teknolojisidir. Fakat LTE A, standart LTE teknolojisinden daha hızlı olsa da 4.5G teknolojisi değildir.

LTE’nin gelişimi

LTE, kablosuz veri iletişimi teknolojisidir. GSM/UMTS standartlarının yükseltilmesi amacıyla ETSI (Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü) tarafından geliştirilmiştir. Birçok ülke ve birçok farklı şirket LTE projesinde yer almaktadır. LTE’nin ilk hedefi, kablosuz veri ağlarının hızını ve kapasitesini yükseltmektir. Bunun için dijital sinyal işleme teknikleri ve modülasyonları kullanılır. LTE’nin diğer bir hedefi de ağ mimarisinin daha basit hale getirilmesidir. LTE teknolojisi, 2G ve 3G ağları ile uyumlu değildir. Bu yüzden de ayrı bir spektrumda çalıştırılması gerekir.

2004 yılında ilk LTE çalışmaları Japon şirket DoCoMo tarafından yapılmıştır. İlk resmi çalışma ise 2005 yılında ortaya konmuştur. 2007 yılında, LTE/SAE Deneme Girişimi kurulmuştur. Bu girişimle satıcılar ve operatörler arasında küresel bir işbirliği sağlanmıştır. LTE teknolojisinin kısa sürede küresel anlamda tanıtılması teşvik edilmiştir. LTE standardı 2008 yılında tamamlanmıştır. İlk halka açık LTE hizmeti ise TeliaSonera tarafından başlatılmıştır. Bu hizmet Oslo ve Stockholm’de bir USB modemle veri bağlantısı sağlanarak başlatılmıştır.

Telefon sektöründeki ilk LTE çalışmaları 2010’da ortaya atılmıştır. İlk LTE cep telefonunu Samsung SCH-r900 modeli olarak çıkarmıştır. İlk akıllı LTE cep telefonu da 2011 yılında çıkan Samsung Galaxy Indulge’dir. Verizon tarafından çıkarılan HTC ThunderBolt da ikinci LTE akıllı telefondur.

Rogers Wireless, LTE ağını başlatan ilk kişi olmuştur. Kanada da ‘LTE rocket stick’ adında bir mobil geniş bant modemi çıkarmıştır. Rogers, ilk olarak CDMA operatörleri UMB ve WiMAX standartlarını yükseltmek istemiştir. Ancak büyük CDMA operatörleri, LTE’ye geçmeyi hedeflediklerini bildirdi. 2011 yılında LTE’nin üst sürümü olan LTE A geliştirilmiştir. LTE Advanced Pro ismindeki ek sürüm ise 2015 yılında onaylanmıştır.

LTE’nin sağladığı avantajlar nelerdir?

LTE teknolojisi, 300 Mbit/s aşağı bağlantı tepe hızı sunar. Yukarı bağlantı olarak da 75 Mbit/s tepe hızı sağlar. Erişim ağındaki aktarım gecikmeleri için 5 ms’den düşük gecikme sağlayan QoS hükümleri içerir.

LTE, cep telefonlarını yönlendirme özelliğine sahiptir. Hızla aksiyon alan cep telefonlarının birçok noktaya yayın akışını destekler. LTE, 1,4 ila 20 MHz arasında ölçeklenebilir taşıyıcı bant genişliklerine sahiptir. Hem frekans (FDD) hem zaman (TDD) bölmeli duplekslemeyi sağlar.

LTE eski ağ teknolojisinin mimarisini basit hale getirmeyi hedefleyen bir teknolojidir. Çünkü daha basit mimari kullanıldığında işletme maliyeti de düşürülmüş olur.

LTE özellikleri nelerdir?

LTE standardı, 3G teknolojisinin 4G mobil iletişim teknolojisi hızına yükseltilmesine yöneliktir. LTE standardında yapılan çalışmaların çoğu, sistem mimarisini basit hale getirmeyi hedefler. Bu sebeple IP düz mimari sistemine geçiş yapılmıştır.

LTE teknolojisi aşağıdaki özelliklere sahiptir.

Kullanıcı ekipmanına göre 75.4-299.6 Mbit/s’ye kadar indirme hızı sunar. Ses merkezli tek sınıftan, üst düzey terminale kadar beş terminal sınıfı tanımlanmıştır. Terminallerin tamamı 20 MHz bant genişliğini işler.
Veri aktarımında ve devir aşamasında yaşanan gecikmeleri düşürür. Optimum şartlar altında küçük IP paketleri için 5 ms ve altında gecikme yaşanır. Önceki erişim teknolojilerine kıyasla bağlantı kurulum süresi de daha kısadır.
Frekansa göre 350-500 km/sa hıza kadar terminaller için gelişmiş mobilite desteği sunar.
Aşağı yönde bağlantı için dikey frekans bölmeli çoklu erişim sağlar. Güç tasarrufu için yukarı bağlantı için ise tek taşıyıcı FDMA kullanılır.
Aynı erişim teknolojisine sahip yarı çift yönlü FDD desteği sağlar. Ayrıca FDD’nin yanı sıra TDD iletişim sistemlerini de destekler.
ITU-R tarafından IMT sistemlerinde kullanılan frekans bantlarının tamamını destekler.
Spektrum esnekliği arttırılmıştır. 1.4, 3, 5, 10, 15 ve 20 MHz şeklinde geniş hücreler standartlaştırılmıştır.
62 mil (100 km) yarıçapa kadar hücre boyutları için destek sağlar. Özellikle kentsel alanlarda, yüksek hızda mobil geniş bandı desteklemek önemlidir. Bunun için daha yüksek frekansta bantlar kullanılır. Genellikle hücre boyutları 0.62 mil (1 km) ya da daha az olmaktadır.
5 MHz her hücrede en az 200 aktif veri istemcisini destekler.
Eski standartlarla beraber çalışması mümkündür. LTE kullanılan bir alanda bir arama, veri aktarımı yapılınca çalışma devam eder. Böylece kapsama alanı mevcut olmadığında da herhangi bir işleme gerek kalmaz.
Yukarı ve aşağı bağlantı için taşıyıcı toplama vardır.
MBSFN desteği (tek frekanslı ağda çoklu yayın) mevcuttur. Böylelikle mobil TV gibi hizmetlerin LTE altyapısı ile sunulması mümkün hale gelir.
LTE, DVB-H tabanlı TV yayınlarına rakiptir, yalnızca LTE uyumlu cihazlar sinyali alır.

VoLTE nedir?

VoLTE’nin açılımı Enriched Voice over LTE’dir. VoLTE, 4G teknolojisinin zenginleştirilmiş hali olarak tanımlanmaktadır. VoLTE ile 4.5G’nin sunduğu imkanlar telefon görüşmesi ile bir araya getirilir.

VoLTE, HD+ denilen yüksek seviyedeki ses kalitesini sağlayan teknolojidir. WhatsApp gibi uygulamalar aracılığı ile sesli görüşme yaparken ses kalitesinin artmasını sağlar. Standart telefon görüşmelerinde konferans yapılırken, VoLTE sayesinde görüntülü görüşme imkanı da sağlanır. Ayrıca VoLTE, telefon görüşmesi sırasında mobil veri bağlantısının kesilmeden devam etmesini de sağlar. Telefon görüşmesi yaparken, arka planda mobil veriye bağlı indirme vb. işlemler duraksamaz.

Cihazın markasına göre VoLTE açma ve kapatma

Xiaomi cihazlarda VoLTE açma ve kapatma

Sıra ile ‘Ayarlar> SIM Kartlar ve Mobil Ağlar> Operatörünüz’e tıklayın.
Açılan pencerede ‘VoLTE kullan’ seçeneğini aktif hale getirin. Kapatmak istediğinizde ise aktif olan seçeneği kapalı konuma getirin.
Son adım olarak telefonu kapatıp sonra yeniden başlatın.

Huawei cihazlarda VoLTE açma ve kapatma

SIM kartınızın 4G ve VoLTE işlevlerini aktif hale getirmek için mobil operatörünüzle iletişime geçin.
Çift SIM yer alan bir cihazın hem birincil hem de ikincil SIM kartları 4G ve VoLTE işlevlerini destekler. Bunun için 4G ve VoLTE her iki SIM kart için de etkinleştirilir.
Sırası ile ‘Ayarlar > Mobil ağ > Mobil Veri’ye gidin.
SIM 1 ya da SIM 2 ağ ayarları kısmında, VoLTE aramaları seçeneğini açık hale getirin. Kapatmak için ise kapalı konuma alın.

Samsung cihazlarda VoLTE açma ve kapatma

Önce telefonunuzun ana ekranını aşağı kaydırın. Ya da ‘Ayarlar’ı açın.
‘Bağlantılar’ seçeneğine basın.
‘Mobil Ağlar’a tıklayın.
‘VoLTE aramalar’ seçeneğini açık hale getirin.
VoLTE kapatma için ise yine aynı adımları uygulayın.
Son adımda “VoLTE Aramalar” seçeneğini bu sefer kapalı konuma getirin.

Android cihazlarda VoLTE açma ve kapatma

Sırası ile ‘Ayarlar > Bağlantılar > Mobil Ağlar’a tıklayın.
Açılan menüde, VoLTE aramaları özelliğni aktif hale getirin.
Bu özellik açıldığında, telefonun üst kısmında ‘VoLTE’ logosu görülür.
Kapatmak için ise Mobil Ağlar’a gelin.
Açılan menüde ‘VoLTE aramaları’ özelliğini kapalı hale getirin.

iPhone ve iOS için VoLTE açma ve kapatma

iPhone’nda ‘Ayarlar > Hücresel > Hücresel Veri Seçenekleri’ne gidin.
‘LTE’yi Etkinleştir’e basın. Ya da ‘Ayarlar > Mobil Veri ve LTE’yi Etkinleştir’e tıklayın.
Operatör, VoLTE’yi destekliyorsa aşağıdaki seçenekler görüntülenir.

Kapalı: LTE’yi kapatır.

Ses ve Veri: LTE üzerinden sesli aramalara ve hücresel veri kullanımına izin veren seçenektir.

Yalnızca Veri: LTE üzerinden hücresel veri kullanımına izin verir ama sesli aramalara izin vermez.

Operatör, VoLTE’yi desteklemiyorsa ve bir GSM operatörüyse aşağıdaki seçeneklerden birini görüntülenir.

LTE ya da 4G: Mümkün olduğunda LTE veya 4G ağı üzerinden hücresel veri kullanımına izin verir.

3G: Mümkün olduğunda 3G ağı üzerinden hücresel veri kullanımına izin verir.

2G: Mümkün olduğunda 2G ağı üzerinden hücresel veri kullanımına izin verir.

Mobil operatöre bağlı olarak 4G, bir UMTS ya da LTE bağlantısını belirtir. Operatör VoLTE’yi desteklemiyorsa sadece ‘LTE’yi Etkinleştir’ seçeneği görüntülenir. Bu seçenek seçildiğinde, LTE ağı üzerinden hücresel veri kullanımına izin verilir.

Vodafone için VoLTE açma ve kapatma

Vodafone’da VoLTE kullanmak için müşteri hizmetlerini aramak bir seçenektir. Ayrıca VoLTE açma kodu ile de VoLTE ayarları açık hale getirmek mümkündür. Vodafone için kod ‘*#*#86583#*#*’dır.

Telefonun ayarlarından VoLTE’yi açmak ya da kapatmak için ise aşağıdaki adımları takip edin.

‘Hücresel > Seçenekler > Ses ve Veri > LTE VoLTE’ye gelin. VoLTE’yi açık hale getirin.
VoLTE’yi kapatmak için de aynı adımları uygulayın. Ancak son adımda “VoLTE kapalı” seçeneğine tıklayın. Ya da 3G seçeneğini seçerek de LTE ve VoLTE’yi kapatmak mümkündür.

Turkcell için VoLTE açma ve kapatma

Turkcell için VoLTE imkanından faydalanmak için 4.5G uyumlu sim kart gerekir. 4.5G aboneliği de şarttır. Ayrıca, Turkcell tarafından desteklenen VoLTE ve VoWifi teknolojisini destekleyen cihazlar arasında olması gerekir. Cihazlar güncel yazılım seviyesine getirilmelidir.

VoLTE açmak ya da kapatmak için aşağıdaki adımları izleyin.

HDSES yazarak 2200’a gönderin. Servis açılacaktır.
‘532’ numaralı müşteri hizmetlerinden abonelik işlemi yapın.
‘Dijital Operatör Uygulaması’ üzerinden de işlem yapılması mümkündür.

Bu adımlardan biri yapıldıktan sonra, telefon ayarlarından VoLTE servisi açılıp kapatılır.

Türk Telekom için VoLTE açma ve kapatma

VoLTE servisi için öncelikle cihazın VoLTE’ye uyumlu olması gerekir. Ve 4.5G servisinizin aktif olması gerekir. Daha sonra manuel güncellemelerden güncel yazılım indirilir.

Cihaz VoLTE’ye uyumlu ise, 4.5G yazıp 5555’e göndererek SMS ile 4.5G açılır.
Cihaz HD+ görüşmeye uyumlu, 4.5G servisiniz açıksa VoLTE’nin de açılması gerekir. Bunun için VOLTE yazıp 5555’e SMS göndermek yeterlidir.
Cihaz uyumlu fakat 4.5G servisiniz kapalıysa KABUL VOLTE yazıp 5555’e gönderin. Sonrasında VoLTE servisi aktif olarak kullanılır.

Ülkelerin LTE’ye geçme oranları

Ülke	LTE’ye Geçme Oranı
Japonya	%96,3
Güney Kore	%98,3
ABD	%96,1
Hollanda	%95,9
Norveç	%95,7
Tayvan	%95,3
Hong Kong	%94,9
Hindistan	%94,5
Singapur	%94,2
Avustralya	%94,0
Türkiye	%86,9