Veriler hem dijital hem de dijital olmayan tüm projeler için oldukça önemli. Bu nedenle de elde edilen tüm verilerin doğru şekilde ölçülmesi önem taşıyor. Ancak bunu yaparken veri ölçüm sisteminin de doğru şekilde analiz edilmesi oldukça önemli. İşte MSA tam da bu noktada devreye giriyor. Peki MSA nedir? MSA nasıl yapılır?
Sizler için hazırlamış olduğumuz bu içerikte MSA nedir sorusunu yanıtlamaya çalışacağız. İçeriğimizde MSA (Ölçüm Sistemleri Analizi) ne demektir sorusunun yanı sıra bu analizin temellerinden söz edeceğiz. Aynı zamanda bu analizin neden yapılması gerektiğine ve nasıl yapıldığına değineceğiz. İçeriğimizi okuyarak Ölçüm Sistemleri Analizi hakkında tüm merak ettiklerinize yanıt bulabilirsiniz.
Ölçüm Verileri ve Ölçüm Değişimi Nedir?
MSA’nın ne olduğunu açıklamaya girişmeden önce değinmemiz gereken iki önemli kavram mevcut. Bu kavramları kısaca “ölçüm verileri” ve “ölçüm değişimi” olarak ele alabiliriz. Hem ölçüm verileri hem de ölçüm değişiminin ne olduğunu açıklamak MSA’nın aslında ne anlama geldiğini anlamanız için önem arz ediyor. Peki nedir bu kavramlar?
En kısa hali ile açıklamamız gerekirse ölçüm verileri, bir ölçümü gerçekleştirmek için kullandığımız araç, yöntem, gösterge ve operatörlerin tümü. Yani bir ölçümü gerçekleştirmek için kullanılan her şey aslında ölçüm verileri olarak sınıflandırılıyor.
Ancak bir veriyi ölçmeye çalışırken farklı ölçümler sonucunda farklı sonuçlar ile karşılaşmak mümkün. Buna bir örnek verecek olursak, bir üretim sürecinde ne kadar üretim yapıldığını saptamak için sizin ve bir başkasının kullandığı araçlar değiştiğinde karşılaştığınız sonuçlar da değişecektir.
İşte bu değişim ise ölçüm değişimi olarak adlandırılıyor. Ölçüm değişimi pek çok farklı şekilde karşımıza çıkabiliyor. Bir örnek daha verecek olursak, denetleme yapılan bir alanda yapılan denetlemenin ne amaçla yapıldığı elde edilen sonuçları değiştirebiliyor. Bu, yine ölçüm değişimi olarak adlandırılıyor.
MSA Nedir?
Önemli olan iki kavramın ne olduğunu kısaca açıkladığımıza göre artık MSA nedir sorusunu yanıtlamaya koyulabiliriz. Günümüzde veriler her proje süreci için oldukça önemli. Buna bağlı olarak da şirketler her gün pek çok süreç ve sistem hakkında veri biriktiriyor. Bu verilere örnek olarak ekipman ihtiyaçları, çevresel unsurlar ya da toplanan tüm dijital verileri söyleyebiliriz.
Verileri toplamak için ise pek çok farklı yöntem ve araç kullanılıyor. Toplanan tüm bu veriler, şirketin tüm alanlardaki kararları konusunda büyük rol oynuyor. Dolayısıyla veri toplamak ve bu verileri değerlendirmek çoğu zaman büyük bir risk faktörünü işaret ediyor. Buna bağlı olarak elde edilen verilerin güvenilir ve doğru bir şekilde toplanması oldukça önemli.
Bunu yapmak için farklı ölçüm sistemleri kullanılıyor. Bir ölçüm sistemini, en basit hali ile bir özelliği ölçmeye yarayan bir sistem/yöntem olarak tanımlayabiliriz. Ölçüm sistemleri yalnızca bir özelliği ölçmenin yanı sıra onu doğrulamak ya da değerlendirmek için gerekli olan araç ve süreçleri de içerebiliyor.
Ancak söz konusu veri toplamak olunca dikkat edilmesi gereken en önemli nokta elbette kullanılan ölçüm sisteminin doğru olması oluyor. Çünkü, doğru ve güvenilir verileri toplamak yalnızca doğru yöntemler ile mümkün olabiliyor. Bu noktada ise Ölçüm Sistemleri Analizi devreye giriyor.
MSA, uzun adı ile Ölçüm Sistemleri Analizi, aslında bir ölçüm sisteminin kullanıma uygun olup olmadığını değerlendirmek için uygulanan bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Aslında MSA, deneysel ve matematiksel bir yöntemdir.
Bu analiz sayesinde kullanılan ölçüm sisteminin doğruluğu ve kullanıma uygunluğu denetlemek mümkün hale geliyor. Analiz sonucunda ölçüm sisteminin kullanıma uygun olup olmadığı ise sistemin ihtiyaç duyulan teknik performans özelliklerine sahip olup olmaması ile ilişkili.
Ölçüm Sistemleri Analizinin Temelleri Nelerdir?
Bir ölçüm sistemi analizi temel olarak ölçüm sisteminde kullanılan ölçümün doğru olup olmadığı oluyor. Bu analizi pek çok farklı süreç için uygulamak mümkün. Analiz sayesinde uygulanan ölçümün tüm potansiyel faktörler dahilinde anlamlı sonuç verip vermediği bu analiz ile incelenebiliyor.
Ölçüm sistemi analizi, yalnızca kullanılan yöntemin doğru olup olmadığını incelemekle kalmıyor. Aynı zamanda sürece etki edebilecek olan çevresel faktörleri de değerlendiriyor. Bu sayede ölçüm sürecinde meydana gelebilecek değişimlerin kusurlu sonuçlar yaratması önlenebiliyor.
Ölçüm Sistemleri Analizi Neden Yapılmalıdır?
Operasyon süreçlerinde verilerin doğru bir şekilde toplanması ve anlamlı sonuçlar elde edilmesi oldukça önemli. Dolayısıyla verileri elde ederken kullanılan yöntemlerin uygun olup olmadığının denetlenmesi önem taşıyor. Aksi takdirde çarpık sonuçlar ortaya çıkması muhtemel. Bu da şirketler için hem maddi hem de manevi açıdan israf anlamına geliyor.
Dolayısıyla etkin bir ölçüm sistemi kullanmak tüm süreçler için gerekli olarak karşımıza çıkıyor. Ölçüm Sistemleri Analizi ise ölçüm sistemleri geçerliliğini ölçmek konusunda oldukça etkili. Böylece ölçüm sürecinden kaynaklı olarak ortaya çıkabilecek tüm süreç değişkenlerini minimuma indirmek mümkün hale geliyor. Ölçüm Sistemleri Analizi neden yapılmalıdır sorusunun yanıtını aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:
- Toplanan verilerin doğru olması tüm süreçler için önemli olarak karşımıza çıkıyor. Ölçüm sistemi yanlış ise doğru verileri toplamak ise mümkün değil. Dolayısıyla kullanılan sistemin veriler üzerindeki etkisinin değerlendirmesi gerekiyor.
- Elde edilen veriler, şirketlerin karar alması konusunda önemli rol oynuyor. Bu nedenle yanlış veriler, sonuçları riskli olan hataları doğurabiliyor.
- Kalite yönetim sistemleri söz konusu olduğunda verilerin doğru bir şekilde toplanması ve değerlendirilmesi büyük önem taşıyor.
- Ölçüm Sistemleri Analizi, ölçüm sistemi süreçlerinin tümünü ölçmek için kullanılan en güvenilir denetleme sistemi olarak karşımıza çıkıyor.
MSA Nasıl Yapılır?
MSA nedir sorusunu en kısa hali ile ölçüm sistemlerini denetlemek için yapılan “Ölçüm Sistemleri Analizi” olarak yanıtlayabiliriz. Bu analiz aslında bir analiz ve deneyler koleksiyonu olarak karşımıza çıkıyor. Ölçüm sistemi analizi sayesinde bir sistemin performansını ve kapasitesini ölçmek mümkün hale geliyor.
Bunun yanı sıra Ölçüm Sistemleri Analizi, ölçülen veriler ile ilişkili belirsizlik miktarını değerlendirmek için de kullanılıyor. Dolayısıyla bu analiz, verileri toplamak ve kaydetmek için kullanılan tüm araç ve yöntemleri gözden geçirmeyi içeriyor.
Aynı zamanda analiz sırasında verilerin genişlik ve konum değişimi açısından da değerlendirilmesi önem taşıyor. Bu sayede analiz, ölçüm sisteminin etkinliğini doğru bir şekilde ölçmeyi ve uygunluğunu denetlemeyi mümkün hale getiriyor. Analiz sürecinde verilerdeki değişkenlik değerlendiriliyor ve eğer varsa bu değişkenliğin olası kaynakları inceleniyor.
Dolayısıyla ölçüm sistemi analizi yapılırken, süreç kontrol planlarında tanımlanan tüm cihaz ve araç türü için ölçüm miktarı belirsizliğinin değerlendirilmesi önem taşıyor. Böylece kullanılan tüm cihaz ve araçların veriler üzerindeki etkinliği değerlendiriliyor. Peki bu analiz nasıl yapılıyor? Gelin kısaca göz atalım:
- Ölçüm Sistemleri Analizi’nin ilk aşaması ise veri sınıflandırmaları olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü verilerin incelenmesinden önce, veri türünün belirlenmesi gerekiyor. Farklı veri türleri ise farklı değerlendirmelere tabi tutuluyor.
- Ardından analizin gerçekleştirilmesi için bir ana örneğe ihtiyaç duyuluyor. Bu nedenle çalışmanın gerçekleştirilebilmesi için bir numune gerekiyor. Bunun yanı sıra alınan numunenin karşılaştırılabileceği bir referans değeri oluşturuluyor. Süreçler için belirlenen en yüksek ve en düşük ölçüm spesifikasyon değerleri bu noktada kullanılabiliyor.
- Analizin bir sonraki aşamasında ise ölçüm sistemi içerisindeki belirsizlik düzeyi değerlendiriliyor. Bunun için Gage R&R (Gösterge Tekrarlanabilirliği ve Yeniden Üretilebilirliği) çalışması yapılıyor. Çalışma sonucunda elde edilen Gage R&R puanına göre ölçüm sisteminin uygun olup olmadığı anlaşılabiliyor.
Kalite Yönetiminde MSA Neden Önemlidir?
Ölçüm sisteminin teknik performans açısından uygun olmaması, elde edilecek olan verilerin de yanlış olması ile sonuçlanıyor. Dolayısıyla doğru şekilde analiz edilmemiş olan bir ölçüm sistemi, operasyon sürecini başarısızlık ile sonuçlandırır.
Buna bağlı olarak bir proje sürecinin kalite yönetimine uygun olması için doğru bir ölçüm sisteminin kullanılması önemli bir nokta olarak karşımıza çıkıyor. Bu noktada MSA oldukça kritik bileşenler arasında yer alıyor. Çünkü ölçüm sisteminin uygun olup olmadığı yalnızca doğru bir ölçüm sistemi analizi ile değerlendirilebiliyor.
Ölçüm Sistemleri Analizi, pek çok alanda uygulanabiliyor. Bu sayede operasyon süreci ne ile ilgili olursa olsun verileri hem doğru bir şekilde ölçmek hem de ölçülen verileri güvenilir şekilde değerlendirmek mümkün hale geliyor. Dolayısıyla kalite yönetimi standartlarında MSA önemli rol oynuyor.
Ölçüm Sistemi Hatası Mümkün Mü?
Ölçüm sistemleri, süreçler ile ilgili verileri toplamak için kullanılan sistemler olarak karşımıza çıkıyor. Toplanan bu verilerin ise güvenilir olması önem taşıyor. Ancak başlıktaki soruya istinaden söyleyebiliriz ki, ölçüm sistemlerinde hatalı veriler ile karşılaşmak mümkün.
Verileri ölçerken ortaya çıkabilen bu istatistiksel hatanın pek çok farklı nedeni olabiliyor. Ölçüm sırasında ortaya çıkan hataların en yaygın nedenleri ölçüm için kullanılan cihazın doğru şekilde kalibre edilmemiş olması ya da cihazı kullanan kişinin alanında yeterinde eğitimli olmaması olarak karşımıza çıkıyor.
Ancak bunun yanı sıra cihazın hatalı olması, bakımının doğru şekilde yapılmamış olması ya da ölçüm koşullarının ideal olmaması vb. faktörler de ölçüm sonucunun hatalı olmasına neden olabiliyor. Dolayısıyla araştırma sırasında alınan ölçümlerde bazı doğal hataların oluşması mümkün. Bu hatalar ise sistematik, rastgele ve büyük hatalar olmak üzere farklı sınıflarda ele alınıyor.
Ölçüm Sistemleri Analizinde Ne Kadar Hata Kabul Edilebilir?
Ölçüm Sistemleri Analizi sonucunda verilerin ölçümü sırasında bazı çarpıklıklar saptanabiliyor. İstatistiksel hata olarak ele alınan bu çarpıklıkları her zaman tamamen ortadan kaldırmak mümkün değil. Dolayısıyla bu hatalar, istatistiksel açıdan belirli bir oranın altında ise kabul edilebilir olarak değerlendiriliyor.
AIGA (2002) raporlarına göre hata oranının %10’un altında olması kabul edilebilir bir sonuç olarak ele alınıyor. Bunun yanı sıra %10 ila %30 arasındaki hata oranı da bazı sistemler için kabul edilebilir hata oranı olarak karşımıza çıkıyor. Bu noktada sistemin bazı özellikleri belirleyici faktörler arasında yer alıyor.
Örneğin, ölçüm sisteminde kullanılan cihazın maliyeti, onarım maliyeti gibi faktörler bu konuda büyük oranda etkili. Ancak net olarak söyleyebiliriz ki, ölçüm sisteminin %30’un üzerinde hata vermesi sistemin geliştirilmesi gerektiği anlamını taşıyor. Dolayısıyla kullanılan cihaz/yöntemlerin değiştirilmesi ya da onarılması gerekiyor.
MSA Nedir: Genel Değerlendirme
Şirketler için operasyon süreçlerinde verilerin doğru şekilde toplanması ve değerlendirilmesi oldukça önemli. Dolayısıyla güvenilir bir ölçüm sisteminin kullanılması gerekiyor. MSA ise bu ölçüm sisteminin uygun olup olmadığını değerlendirmek için kullanılan bir analizdir.
Sizler için hazırlamış olduğumuz bu içerikte MSA nedir sorusunu yanıtlamaya çalıştık. Bu doğrultuda hazırlamış olduğumuz içeriğimizde MSA (Ölçüm Sistemleri Analizi) nedir sorusunun yanı sıra neden yapılmalıdır sorusunu da ele aldık. Aynı zamanda bu analizin nasıl yapıldığını kısaca açıkladık. İçeriğimizi okuyarak MSA ile ilgili pek çok temel bilgiyi edinebilirsiniz.
